Ontwikkeling programma voor tekort aan System Engineers

Systeemtechniek is een van de sterke punten van de Nederlandse hightech apparatuurindustrie en een cruciale competentie om Nederland leidend te houden in deze sector. Er is echter een tekort aan systeemingenieurs als gevolg van de gefragmenteerde en uiteenlopende benaderingen, en het beperkte aantal opleidingen op dit gebied dat wordt aangeboden door hoger onderwijsinstellingen, vormt een bedreiging voor deze positie.

Om deze reden heeft het NXTGEN HIGHTECH investeringsprogramma Systems Engineering aangewezen als een sleuteltechnologie en is het een zevenjarig project gestart om een uitgebreid onderwijsprogramma voor systeemtechniek op te zetten. Het doel is ambitieus: tegen 2030 moet de 'Nederlandse benadering van systeemtechniek' volledig geïntegreerd zijn in het Nederlandse onderwijs.

De Nederlandse hightech apparatuurindustrie - OEM's zoals Philips, ASML, Thermo Fisher Scientific, Canon Production Printing (voormalig Océ) en hun systeemleveranciers - ervaren een toenemend tekort aan hoogwaardig opgeleid personeel in het algemeen, maar vooral aan goed gekwalificeerde systeemingenieurs. Dit belemmert de mogelijkheden voor Nederland om zijn capaciteiten op het gebied van systeemtechniek (SE) maximaal te benutten en de leiding te blijven nemen in de ontwikkeling van volgende generatie, nog complexere, hightech systemen en machines in verschillende toepassingsgebieden. Uiteindelijk dreigt de hightech apparatuurindustrie haar innovatiekracht en sterke wereldwijde concurrentiepositie te verliezen.
 

Tekort

Het tekort is ontstaan doordat Nederland een doelgerichte en gestructureerde ontwikkeling van systeemingenieurs mist, terwijl er een toenemende behoefte is aan gekwalificeerde systeemingenieurs.
 

Falend onderwijs

De ontwikkeling van een goede systeemingenieur vereist jarenlange ervaring, verdere opleiding, training en persoonlijke groei, zodat hij/zij het geheel van een systeem in zijn context overziet en voldoende begrip heeft van de systeemcomponenten, het toepassingsgebied en de relevante technologieën.

Echter, het onderwijs schiet tekort:

• Kennis en ervaring op het gebied van SE-onderwijs, onderzoek en ontwikkeling zijn versnipperd in Nederland. De standaardisatie in benaderingen is beperkt en systeemingenieurs zijn voornamelijk domeinspecifiek en soms zelfs bedrijfsspecifiek.
• Een centrale visie op SE voor de hightech apparatuurindustrie ontbreekt.
• Ontwikkelingsinitiatieven zijn ook versnipperd als gevolg daarvan. Er is geen visie en realisatie van een continue ontwikkelingslijn.

Toenemende complexiteit

De complexiteit neemt toe, als gevolg van steeds complexere technologie, vooruitgang in materiaalwetenschap en de opkomst van aanvullende eisen voor recycling en de vermindering van energieverbruik en emissies/afvalstromen. Dit betekent dat er een toenemende behoefte is aan systeemingenieurs die deze allesomvattende complexiteit kunnen overzien, evenals aan nieuwe SE-methodologieën die op modelgebaseerde SE en kunstmatige intelligentie (AI) vertrouwen om grote hoeveelheden gegevens te analyseren en manipuleren om systeemingenieurs en ontwerpers te helpen de juiste beslissingen te nemen.

Project samenvatting

NXTGEN HIGHTECH heeft het project Comprehensive Systems Engineering Education geïnitieerd om dit tekort op te lossen en tegelijkertijd de 'Nederlandse benadering van systeemtechniek' (DASE) stevig te vestigen als een universele gezamenlijke benadering van kennisinstellingen en de hightech apparatuurindustrie die internationaal tot de verbeelding spreekt.

Kenmerken van DASE zijn onder andere:

• ondernemersgeest (geen hiërarchie);
• consensusgedreven samenwerking ('polder' mentaliteit);
• bereidheid om chaos te accepteren (in plaats van streven naar rigoureuze perfectie);
• 'foutgebaseerd' leren (open, op feedback gebaseerde communicatie).

Het beoogde creëren van een continue ontwikkelingslijn voor systeemtechniek omvat:

• Een duidelijke beschrijving van een SE-raamwerk zoals dat in Nederland wordt toegepast, en de bijbehorende competenties.
• Een concept voor de nationale continue ontwikkelingslijn, inclusief een overzicht van bestaande cursussen en nog te ontwikkelen cursussen.
• Een pilot om SE-curriculummodules te testen voor academisch, hoger beroeps- en middelbaar beroepsonderwijs.
• Toewijding van academische en hogere beroepsopleidingen om gezamenlijk Bachelor-, Master- en post-Masterprogramma's voor SE te ontwikkelen en uit te rollen, expliciet gemaakt door ten minste twee kennisinstellingen die de implementatie hiervoor hebben voorbereid.
• Kennisverspreiding die leidt tot betrokkenheid van publieke en private partijen om professionele onderwijsprogramma's voor SE te ontwikkelen en uit te rollen, afgestemd op de behoeften van de markt.

Daarnaast zal er een centrale (virtuele) kenniscentrum voor de Nederlandse benadering van systeemtechniek worden gerealiseerd, waar kennis en ervaring op het gebied van SE-onderwijs, onderzoek en ontwikkeling worden samengebracht en vastgelegd.