Brainport is bakermat van de navigatie en digitale kaarten
Tegenwoordig zijn we verloren zonder navigatie. De basis van deze revolutionaire innovatie wordt in Eindhoven gelegd, als Martin Thoone begin jaren tachtig aan het NatLab van Philips voorstelt om onderzoek te doen naar autonavigatie. Bij Philips zien ze daar in eerste instantie geen heil in – het ligt te ver af van de core business. Ondanks het gebrek aan enthousiasme, pakt Thoone door. Hij zal aan de wieg staan van een wereldwijd omarmde innovatie.
Thoone krijgt van Philips de opdracht om zijn idee te presenteren op een congres in Detroit en te polsen of er belangstelling is. Zo gezegd zo gedaan: Thoone houdt voor 30.000 man zijn praatje. Vrijwel alle autofabrikanten zijn geïnteresseerd. Hij krijgt groen licht van Philips om onderzoek op te starten, maar het geld moet hij zelf bijeen zien te krijgen. Dat lukt: Renault, Volkswagen en BMW investeren. Zo begint Thoone met een team van vijftien man aan het ontwikkelen van het eerste navigatiesysteem voor auto’s. Hij is dan dertig jaar en zal aan de wieg staan van een revolutionaire innovatie.
Alleen navigatie bij stilstand
Het eerste prototype met ingebouwde navigatie is een bus, zodat er genoeg ruimte is om alle apparatuur mee te nemen. Aanvankelijk wordt de navigatie alleen ingeschakeld wanneer de bus stilstaat. “Toen we met die bus op het achtuurjournaal verschenen, heeft de telefoon bij Philips twee dagen lang continu gerinkeld. Mensen waren boos omdat we tijdens het rijden naar het navigatiescherm keken, het zou onveilig zijn. Daar zijn we dus eerst maar mee gestopt”, vertelt Thoone. Philips voert samen met de SWOV een veiligheidsonderzoek uit, dat uitwijst dat het navigatiesysteem geen enkele belemmering vormt voor de verkeersveiligheid.
In 1992 is de nieuwe BMW 7-serie de eerste auto op de markt met een geïntegreerd navigatiesysteem. Een kaartendisplay, met een cd-rom als opslagmedium voor de kaart. Het systeem navigeert op GPS, sensoren van het antiblokkeersysteem en een elektronisch kompas. “Die gegevens vergeleken we met de elektronische kaart en zo maakten we correcties.”
“We waren heel trots: het was gelukt om de eerste te zijn. Bosch en Mercedes volgden een jaar later.”
Martin Thoone
De lancering van de BMW 7-serie kan Thoone zich nog goed herinneren. “We waren heel trots: het was gelukt om de eerste te zijn. Bosch en Mercedes volgden een jaar later.”
Van Palmtop naar TomTom
Zonder elektronische kaart geen routeplanning. “In die tijd zijn er twee bedrijven opgericht die kaarten gingen digitaliseren: Tele Atlas (nu TomTom) en NavTech (nu HERE)”, vertelt Thoone.
Ondertussen, in 1991, beginnen Peter-Frans Pauwels en Pieter Geelen Palmtop. Een bedrijf dat applicaties bouwt voor eerste generatie handheld computers en pda’s (personal digital assistants). In 1994 wordt Corinne Vigreux mede-eigenaar. Als Harold Goddijn zich in 2001 bij het drietal voegt, wordt Palmtop TomTom en verlegt het bedrijf zijn focus naar navigatiesystemen.
In 2002 lanceren ze de TomTom Navigator, een mobiele navigatie-oplossing voor reizen door Europa. Het is een betaalbaar alternatief voor de dan nog dure ingebouwde navigatiesystemen. De Navigator wordt een instant succes.
Geïntegreerde navigatie
Rond diezelfde tijd gaat Carlo van de Weijer aan de slag als General Manager bij het Eindhovense lab, waar voor verschillende automerken ingebouwde navigatiesystemen worden ontwikkeld. Philips heeft het lab dan net verkocht aan Siemens/VDO. Thoone: “We hadden inmiddels voldoende kennis opgebouwd in Duitsland en drie navigatielabs runnen, was niet rendabel.”
Vier jaar later, op 10 november 2006 (“Ik weet de datum nog precies”) krijgt Van de Weijer van Siemens de opdracht om de 150 externe krachten en de helft van zijn 150 eigen mensen te ontslaan – het bedrijf wil de automotive tak van de hand doen. “Ik heb dat netjes geweigerd en met het management zijn we razendsnel op zoek gegaan naar een alternatief.”
Van de Weijer komt in contact met Goddijn en het scenario waarin hij een groot deel van zijn team kan onderbrengen bij TomTom wordt enkele maanden later werkelijkheid: in 2007 neemt TomTom neemt het naviagtielab van Siemens over. Van de Weijer: “TomTom groeide in die tijd razendsnel, maar de competentie om navigatie te integreren in een dashboard, hadden ze nog niet in huis. Wij wel.”
“TomTom groeide in die tijd razendsnel, maar de competentie om navigatie te integreren in een dashboard, hadden ze nog niet in huis. Wij wel.”
Carlo van de Weijer, General Manager
Het team van Van de Weijer kan meteen aan de slag. Zo heeft TomTom problemen met een antenne die stoort. “Op dat gebied hadden wij juist veel competentie in huis. Bovendien beschikten we over de nodige testfaciliteiten. Jan van den Elzen, een autoriteit binnen ons team, vond binnen tien dagen een oplossing. Het was een van de vele synergiën die ervoor zorgden dat de twee afdelingen snel integreerden.”
In april 2009 introduceert het bedrijf zijn eerste ingebouwde navigatiesysteem voor Renault. De cirkel is rond: het is waar Eindhovense bedrijven Philips en Tele Atlas in 1984 mee beginnen. Onder Tomtom groeit de technologie uit tot een wereldwijd succes. Inmiddels bevatten meer dan dertig van de in totaal 54 automerken geïntegreerde navigatie van TomTom.
Automatisering
Losse navigatiekasten – goed voor het grootste deel van de omzet – worden minder populair doordat er gratis alternatieven beschikbaar komen. Het bedrijf van Goddijn verbreedt zijn scope en zet vol in op het ontwikkelen van software. Willem Strijbosch, Head of Autonomous Driving bij TomTom, geeft sinds 2016 leiding aan een afdeling die kaarten levert en ontwikkelt voor semiautonome auto’s.
Voor autonoom rijden zijn er verschillende componenten nodig: sensoren, een kaart, een algoritme dat alle informatie aan elkaar verbindt en erop acteert én vervanging van menselijke spieren.
“Die kaart leveren wij. Je moet het zien als een database die in de auto woont. De kaart wil je het liefst continu updaten, zodat de auto op de hoogte is van de laatste verkeersomstandigheden, snelheidslimieten en hoe scherp de volgende bocht is. Allemaal factoren die de auto kan gebruiken om zo veilig mogelijk te rijden”, legt Strijbosch uit.
Op dit moment rijden er naar schatting zo’n drie miljoen auto’s rond die ondersteund worden door de kaarten van Strijbosch’ afdeling. “Als TomTom zetten we vol in op Vision Zero, en dan met name op het terugbrengen van het aantal verkeersdoden. Dat zijn er nu jaarlijks nog 1,3 miljoen. Met onze technologie kunnen we dat aantal ver omlaag brengen.”