Met Fit in de Buurt weer greep op je leven

Demi van Mulken blikt met een tevreden gevoel terug op de twee pilots in stadsdeel Tongelre. Ze is programma-coördinator van Fit in de Buurt en zag dat al veel mensen zich aanmeldden. “De deelnemers vonden het heel jammer toen het voorbij was”, zegt ze. “Dat is een goed teken. We willen dat iedereen inziet dat bewegen leuk is.”

Fit in de Buurt heeft als doel een gezonde leefstijl toegankelijk te maken voor iedereen. Partnerfonds Brainport en de PSV Foundation – de maatschappelijke stichting van PSV – bereiken inwoners die dit soort programma’s normaal niet bereiken. Omdat mensen een gezonde leefstijl niet kunnen betalen bijvoorbeeld, of omdat ze  onvoldoende participeren in de maatschappij.

Dat lukt het programma dankzij de samenwerking met onder meer zorginstantie WIJeindhoven en buurthuizen en huisartsen. “Omdat ze dichter bij de mensen staan”, legt Van Mulken uit. “Mensen met wie de wijkbewoners al een vertrouwensband hebben die zeggen: dit is belangrijk.”

Fit in de Buurt is een ‘vertaling’ van het leefstijlprogramma PSV+. Dat project richt zich op de werknemers van aangesloten bedrijven. Het programma van het Partnerfonds is maatschappij-breed. Het duurt acht weken en bestaat uit acht theorielessen en zes beweegclinics.

De theorie gaat over zaken als slaap, regie voeren op je leven, gezonde voeding en stress voorkomen. Zowel de theorie-lessen als de beweegclinics vinden plaats in de wijk, bij een buurthuis of een sportaccommodatie. Die opzet moet ervoor zorgen dat mensen zich bewuster worden van het belang van vitaliteit, en daar ook iets mee doen.

Van Mulken: “Mensen in deze wijken hebben van tevoren vaak de kennis niet. Veel van hen weten gewoon niet beter. Ze zien niet in waarom een gezonde leefstijl belangrijk is, hebben vaak minder mogelijkheden en zien in hun omgeving veel slechte voorbeelden, zoals roken, drinken en weinig bewegen. Of ze leggen de link met hun leefstijl niet na hartklachten of een hoog cholesterolgehalte.”

De effectiviteit van het programma heeft dan ook voor een belangrijk deel te maken met mindset-verandering, erkent Angelique Bellemakers, bestuurslid van het Partnerfonds. “Geef mensen een stuur in handen. Bied ze perspectief. Geef mensen het idee dat ze invloed hebben op hun eigen leven.” Van Mulken constateert dat er ook een groep mensen is die wel graag meer wil bewegen, maar die dat niet kan omdat er thuis ‘van alles aan de hand is’. “Of het komt door de eigen financiële situatie.”

Om ervoor te zorgen dat geld geen belemmering is, is deelname aan het programma gratis. “We hebben de drempel zo laag mogelijk gemaakt”, zegt Peter Engels, sportregisseur van de gemeente Eindhoven. Hij is namens de gemeente de schakel naar de sportaanbieders in de wijk binnen het project. “We benaderen clubs met een gevarieerd aanbod zodat het voor alle deelnemers interessant is. Van jong tot oud, en voor man en vrouw.”

Wandelclubs bijvoorbeeld, maar ook boks- en tennisclubs. “Het mes snijdt aan twee kanten. Door Fit in de Buurt is de stap om te gaan sporten voor deelnemers lager geworden en het kan de sportaanbieders nieuwe leden opleveren.”

Lid worden van een sportclub hoeft niet veel te kosten, stelt hij. “En enkele laagdrempelige beweeginitiatieven zijn zelfs gratis. Ook ondersteunen we sportaanbieders daar waar nodig om hun aanbod beter te laten aansluiten bij de deelnemers. En we koppelen terug wat de deelnemers ervan vonden. Op die manier kunnen we vraag en aanbod nog beter op elkaar afstemmen.”

Zo hoopt Fit in de Buurt een duurzaam effect te hebben op wijken en hun bewoners. Bellemakers: “Dat mensen gaan denken: ik voel me echt beter. Het levert me echt wat op, ik heb nu meer zelfvertrouwen.” Juist een sportclub kan daarin een belangrijke rol spelen. “Lid zijn van een vereniging doet iets met mensen”, weet Van Mulken. “Het zorgt ervoor dat je het gevoel krijgt dat je ergens bij hoort.”

Om het maximale uit de programma’s te halen, zullen de TU Eindhoven en Fontys Hogescholen die continu evalueren. Zij doen ook verder onderzoek. “We willen weten of het programma de impact heeft die we voor ogen hebben en hoe we het programma kunnen verbeteren.”

Het succes van de twee pilots geeft in ieder geval aan dat het programma op de goede weg is. Daarom gaat Fit in de Buurt in oktober ook in Woensel-Zuid en in Valkenswaard van start. “We hebben daarvoor een aantal trainers, maar we willen het programma uiteindelijk op basis van vrijwilligers draaien. Bijvoorbeeld mensen die zelf meegedaan hebben en de wijk goed kennen.”

“Verder gaan we kijken naar welke mogelijkheden er nog meer zijn. En hoe verspreidt de bekendheid van Fit in de Buurt zich? Kunnen we alle 21 Brainport-gemeentes laten aansluiten?” Bellemakers: “Dat is best wel spannend. Maar als je ziet hoe wat we in korte tijd van de grond hebben gekregen, dan biedt dat veel hoop voor de toekomst.”