VDL Bus Valkenswaard schoolt in drie stappen haar medewerkers om naar e-monteur
Zo’n 90 medewerkers van VDL Bus Valkenswaard zijn door Mikrocentrum opgeleid tot volwaardige e-monteurs, klaar om de elektrisch aangedreven bussen van nu en in de toekomst te assembleren. Veilig werken met hoogspanningscomponenten volgens de NEN 9140 norm was een van de belangrijke onderdelen van de opleiding.
Als in het voorjaar van 2020 de Europese toeristenindustrie door de Corona-lockdowns tot stilstand komt, ziet VDL Bus Valkenswaard de vraag naar touringcars volledig verdampen. Klanten annuleren bestellingen, nieuwe orders blijven uit. Tegelijkertijd kan het zusterbedrijf in het Belgische Roeselare de vraag naar elektrische stadsbussen voor openbaar vervoer amper aan. “Wij zagen de overstap naar het bouwen van elektrische bussen in Valkenswaard als een oplossing voor de vraaguitval naar dieselbussen”, zegt Frank Vandeven, HR-manager bij VDL Bus Valkenswaard. Hoogspanningscomponenten van een elektrische aandrijflijn inbouwen, vraagt echter andere kennis en vaardigheden dan wanneer het om dieselmotoren gaat. Frank Vandeven maakt hierbij de vergelijking met een timmerman en een meubelmaker. Het management vindt bovendien de veiligheid voor de medewerkers top prioriteit.
90 medewerkers omscholen
Omdat VDL ervan overtuigd is dat elektrische bussen de toekomst zijn, besluit het management 90 medewerkers in Valkenswaard om te scholen tot e-monteur. Samen met Mikrocentrum wordt in korte tijd een opleidingstraject ontwikkeld, waarin de medewerkers zich allereerst de basiskennis elektrotechniek en elektriciteitsleer eigen leren maken. Ook leren zij zelf diverse schakelingen op te bouwen en te meten. Het tweede deel gaat dieper in op hoe een elektrische aandrijflijn is opgebouwd van het voertuig, welke componenten gebruikt worden en waarom de dikkere bekabeling beter vastgelegd moet worden. De derde pijler is veilig werken. Dennis Klootwijk, docent bij Mikrocentrum,: “Een accupakket met 600V spanning is niet iets waarbij je iets kunt uitproberen. Dat is te gevaarlijk. Iedereen is opgeleid volgens de NEN 9140 norm om veilig te kunnen werken aan e-voertuigen.” Afhankelijk van de rol die een VDL-medewerker heeft, van monteur hoogspanningsonderdelen tot en met leidinggevende, wordt dieper op de kennis ingegaan en gaan ze zich meer competenties eigen maken. Binnen de norm wordt namelijk verschil gemaakt tussen de rollen voldoende onderricht persoon (vop), vakbekwaam (vp) of werkverantwoordelijke (vw). Ook aspecten als persoonlijke beschermingsmiddelen, meten en batterijtechniek komen uitgebreid aan bod.”
Nauwkeuriger werk
Werken aan een elektrisch aangedreven bus is anders dan het assembleren van een diesel aandrijflijn, zegt Abdel Etthari. Hij is een van de 90 VDL-medewerkers die de opleiding heeft doorlopen, tot en met de twee weken training in Roeselare. Abdel is bij VDL Bus Valkenswaard verantwoordelijk voor de inbedrijfstelling van de bussen als ze van de assemblagelijn rollen. “Ik ben blij met de opleiding want het overschakelen van dieselmotoren naar accu’s en elektromotoren was wel een uitdaging, zeker voor collega’s zonder achtergrond in elektrotechniek.” Het assembleren vraagt meer aandacht; het luistert allemaal nauwkeuriger. De krimptechnieken die ze gebruiken tijdens de assemblage luisteren bij de HV componenten nauwer dan in een bus met een dieselmotor. Hetzelfde geldt voor de veiligheid. Abdel: “Je moet weten hoe te handelen als er iets fout gaat.”
Goede mix theorie en praktijk
Abdel vindt dat de docent van Mikrocentrum iedereen goed wist te motiveren. In gemêleerde groepen van 10 tot 12 medewerkers lukte het hem om iedereen door de stof heen de slepen. Abdel Etthari: “Dennis liet zien hoe het in de praktijk gaat en dan snap je het.” Wat hier aan heeft bijgedragen, is het feit dat de laatste twee weken van de opleiding in de fabriek in Roeselare is gegeven. ”Omdat ze daar al langere tijd elektrische bussen bouwen, konden ze de theorie leren en met collega’s meelopen in de praktijk”, zegt Dennis Klootwijk. “Deze mensen zijn doeners. Voor hem voegt leren in de praktijk veel toe. Leren en plezier moeten hand in hand gaan, dan bereik je het meeste.”
Toekomstperspectief voor medewerkers
Bij VDL staat investeren in medewerkers hoog in het vaandel. “Wij vinden het belangrijk dat medewerkers zich blijven ontwikkelen binnen de mogelijkheden van ons bedrijf”, legt HR-manager Frank Vandeven uit. Door medewerkers te scholen, herkennen ze zich in de technische vernieuwing die VDL doormaakt en krijgen ze de tools aangereikt om hun dagelijks werk goed te blijven doen. “Opleiden zorgt voor betrokkenheid van medewerkers en waardering voor het bedrijf waar ze werken. We laten zien dat medewerkers voor ons belangrijk zijn.” Alle deelnemers hebben voor het NEN-gedeelte een eind- en praktijktoets gedaan. Hierna hebben ze een certificaat voor de NEN-norm veilig werken aan e-voertuigen ontvangen. Dennis Klootwijk: “Ze zijn nu breed inzetbaar; de NEN 9140 norm is een landelijke richtlijn. Ze mogen ook werken aan toekomstige elektrische modellen.” Zo geeft de opleiding de medewerkers nieuw toekomstperspectief, vindt Frank Vandeven.
Mikrocentrum belangrijke partner
De HR-manager noemt Mikrocentrum een belangrijke partij in dit hele traject. “Opleiden is een vak. Daarom hebben we Mikrocentrum erbij gehaald. Ze spelen erg goed in op onze vraag; hun opleidingen sluiten goed aan op het bedrijfsleven. Maatwerk is geen uitzondering, zonder dat ze te ver van de werkelijkheid afglijden.” Inmiddels herstelt de vraag naar diesel aangedreven touringcars zich enigszins. “De actieradius van een elektrische aandrijving is nog te gering voor een touringcar, die tot 1.000 km op een dag rijdt. Maar ik denk dat er geen weg meer terug is”, meent Frank Vandeven. De toekomst hoeft niet puur elektrisch te zijn; het kan ook een combinatie zijn met bijvoorbeeld waterstof of diesel en elektrisch samen. “De kennis van elektrische aandrijvingen wordt belangrijker.” En voor die toekomst zijn de VDL-medewerkers klaar. “Elektrische bussen bouwen blijft vakmanschap vragen”, besluit docent Dennis Klootwijk. “Maar 40% van het oude vakmanschap is niet meer nodig. Daar komt 40% nieuw vakmanschap voor in de plaats. De gemiddelde E-monteur moet andere kennis erbij leren.”
Geschreven door Franc Coenen van Made in Europe