Meer dan het tipje van de ijsberg

Waarom gedraag jij je zoals je doet? Ben jij je bewust van waar jouw gedrag en dat van anderen vandaan komt? Hoe gedraag jij je in teamverband? Dit zijn belangrijke vragen. Vaak wordt gedrag van een persoon slechts verklaard door de zichtbare aspecten van iemand, zoals de kennis en vaardigheden die hij of zij bezit. De Amerikaanse psycholoog David McClelland stelt dat dit enkel niet genoeg is om iemands gedrag te begrijpen en zegt dat we verder moeten kijken dan wat we van iemand te zien krijgen.

Hij ontwikkelde het ‘IJsberg-model’ om zijn theorie uit te leggen en hanteert de ijsberg als een metafoor voor de gelaagdheid van competenties van een persoon. Volgens hem is slechts tien procent van competenties van personen zichtbaar en negentig procent is onder het oppervlak verborgen. Om een volledig beeld van een persoon te krijgen, moet niet alleen gekeken worden naar de zichtbare componenten zoals zijn of haar kennis en vaardigheden. Er moet ook gekeken worden naar de verborgen componenten zoals de normen en waarden, het zelfbeeld en de drijfveren van een persoon.

Twee belangrijke oefeningen die uit dit model gehaald kunnen worden:

1. Ga voor jezelf na of je in bepaalde situaties ander gedrag zou willen tonen en bedenk waar het gedrag dat je momenteel vertoont vandaan komt. Voorbeeld: tijdens brainstorm momenten met je team draag je niks bij, terwijl je wel veel goede ideeën hebt. Graag zou je jouw ideeën wel willen delen. Vraag jezelf af waarom je dit niet doet. Heeft dit te maken met angst voor afwijzingen of onbegrip? Zo ja, waar komt die angst vandaan? Zijn er gebeurtenissen in het verleden die jou die angst hebben gegeven? Pas als je dit begrijpt, kun je iets veranderen aan je gedrag.
2. Probeer deze toenadering eens op het gedrag van iemand toe te passen. Om iemand te kennen en te begrijpen waarom hij of zij zich op een bepaalde manier gedraagt, vraag niet alleen ‘Wat doe je?’ maar ook ‘Wat wil je?’ en ‘Wat denk je?’. Raak je bewust van het feit dat iemands gedrag in een huidige situatie misschien weinig met de huidige toestand te maken heeft, maar voortkomt uit een gebeurtenis uit zijn of haar verleden. Iedereen heeft een geschiedenis die hem of haar heeft gevormd tot wat hij of zij nu is. We zijn allemaal meer dan alleen het topje van een ijsberg.

Auteur: Experts van Philips