‘Maatschappelijke impact maak je pas als de wereld er beter van wordt’

Interview with Tom Sanders founder of the Early Warning Scan

Vertel eens over de Early Warning Scan voor borstkanker?

Mijn naam is Tom Sanders en ik ben bedenker van de Early Warning Scan. Dit systeem is een radicaal andere benadering van screening dan het reguliere bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Het is een pijnloze en vrouwvriendelijke aanpak, die past bij elke leeftijdscategorie. Bovendien is de techniek prijstechnisch interessant voor bevolkingsonderzoek op grote schaal.

De werking is gebaseerd op het detecteren van afwijkingen door het monitoren van de beweging van de borst. Omdat een tumor altijd harder is dan het omringende borstweefsel, oefent hij inwendig een trekkracht uit. Dat veroorzaakt een vervorming aan de buitenkant van de borst.

Dat meten we met een geavanceerde 3D scanner die nauwkeurig de bewegingen van de huid registreert. In de scanner zitten 52 kleine camera's en 48 projectoren. De laatste projecteren een fijnmazig patroon op de borst en de camera's leggen dit patroon vast uit verschillende hoeken. De computer stelt hieruit een nauwkeurig 3D beeld samen van de beweging. Een geavanceerd AI-systeem bepaalt of de beweging normaal is, of dat er sprake is van een verdachte vervorming.

Naast het analyseren van de bewegingen, worden de meetgegevens ook gebruikt om hoogteverschillen in de huid te analyseren. Deze hoogteverschillen worden heel precies in kaart gebracht. Als er in de ene borst hoogteverschillen zichtbaar zijn die in de andere borst niet voorkomen, is dat ook een indicatie voor verder onderzoek. Door jaarlijks te controleren, kunnen we de ontwikkeling van de borsten levenslang volgen.

Ik ben gespecialiseerd in 3D fotografie en het idee van de Early Warning Scan ontstond op een nacht. Ik bedacht dat er een combinatie van technieken moest bestaan die borstkanker op een andere manier kon signaleren. Bij mijn vrouw was de onregelmatigheid in het borstweefsel niet direct zichtbaar, maar wel voelbaar. Maar bij beweging kon je de afwijking wel zien. Daarom richtte ik mijn benadering daarop: materiaalonderzoekstechnieken uit de industrie slim inzetten. Veel geslapen heb ik die nacht niet meer.

Ik legde mijn idee voor aan de chirurg van mijn vrouw en zij was meteen enthousiast. Chirurgen zien de nood het beste; zij zien vrouwen die met deze ziekte te maken hebben. Met name jonge vrouwen worden zwaar getroffen. Een jong lichaam heeft meer levensenergie en het celdelingsvermogen ligt veel hoger. Als daar iets misgaat, gaat het sneller dan bij oudere patiënten. Natuurlijk komt borstkanker minder voor bij vrouwen onder de 50 jaar maar al bij 25 jaar zie je een beginnende stijging in het aantal gevallen. Tussen de 40 en 50 neemt het aantal schrikbarend toe. Dat is precies de groep die je mist bij de huidige screening, omdat mammografie dan niet goed werkt.
 

Om met de ontwikkeling van de Early Warning Scan door te kunnen gaan is er veel geld nodig. Nadat mijn vrouw hersteld was van haar zware behandeling, heeft ze daarom de stichting YvYa opgericht. Deze stichting ondersteunt de ontwikkeling door het aanvragen van financieringen en het verwerven van donaties en sponseringen. Ook zoekt de YvYa continu aandacht voor de nieuwe techniek die nodig is. De inzet van de stichting -die overigens alleen uit vrouwen bestaat- zorgde ervoor dat we in 2021 het eerste prototype konden bouwen.

Dat was ook het moment dat we erachter kwamen dat het vermarkten van een techniek op het gebied van gezondheid, veel haken en ogen heeft. Je kunt niet zomaar zeggen dat je kankeronderzoek wil gaan doen. In Nederland is er een verschil tussen gezondheidszorg en volksgezondheid. Gezondheidszorg houdt zich bezig met klinische zaken en verzekerde zorg; als je ziek bent ga je naar het ziekenhuis of je neemt een medicijn. Volksgezondheid is grondwettelijk vastgelegd het exclusieve terrein van de overheid. Screening op borstkanker is daarom voorbehouden aan de overheid. Als ondernemer heb je een speciale vergunning nodig om je techniek in te zetten en dan alleen nog maar onder auspiciën van de overheid.

Om werkelijk impact te maken op het gebied van kanker, moet je op zoek naar verbeterde screening en detectie. Tegelijkertijd zijn daar zoveel restricties aan verbonden, dat het traject daardoor veel onzekerheden bevat. Daarom is het lastig om investeerders te vinden die hierin meegaan. Zij richten zich liever op de reguliere gezondheidszorg waar ze binnen een overzichtelijke termijn rendement kunnen behalen.

Het is frustrerend dat er miljoenen worden uitgegeven aan onderzoek naar kankermedicatie, maar niet aan vroegtijdige opsporing. Door de inzet van de stichting YvYa konden we starten met de laboratoriumtests. Daarom hebben we nu een subsidieaanvraag kunnen doen voor drie ton om een eerste klinische test te doen. Eind 2023 horen we of dat doorgaat. Vele partnerorganisaties dragen inmiddels zonder winstoogmerk bij aan de ontwikkeling, maar er blijft veel geld nodig. Naast de aangevraagde subsidie is er nog twee ton nodig om die eerste klinische test goed af te kunnen ronden.
 

Het is frustrerend dat er miljoenen worden uitgegeven aan onderzoek naar kankermedicatie, maar niet aan vroegtijdige opsporing. 

Wat heb je nodig om de volgende stap met het bedrijf te nemen? 

Zoals bij elke medtech startup is de financiering een probleem. Voor wetenschappelijk onderzoek is veel geld nodig en de return on investment ligt ver in de toekomst. Met onze innovatie zijn we economisch gezien geen aantrekkelijk project. Het is wettelijk verboden om aandeelhouderswaarde te creëren met borstkankerscreening. De Early Warning Scan is daarom niet op een normale manier te financieren, ondanks de mogelijk enorme maatschappelijke impact die deze technologie heeft.

Het eerste waar investeerders naar kijken is of het idee economisch interessant is, dus of er geld mee te verdienen valt. Ook Brainport heeft een economische insteek. Organisaties zeggen al snel ‘we willen impact maken’. Maar er is niemand die hardop durft te zeggen dat maatschappelijke impact en rendement tegenstrijdig zijn. Het rendement telt, en de impact is mooi meegenomen. Wil je impact maken in de gezondheidszorg, dan moet je uitgangspunt zijn dat er minder zieke mensen zijn. Dat is tegenstrijdig aan rendementsdenken, want juist aan zieke mensen wordt goed verdiend. Bij onze innovatie is dat niet het geval.Subsidiemogelijkheden voor onderzoek zouden flexibeler, eenvoudiger, transparanter en sneller kunnen.  Bovendien is de wet- en regelgeving zeer complex en zet onze overheid in op marktwerking. Er zouden nieuwe financieringsstructuren moeten komen die projecten als het onze; waarbij de (gezondheids)winst naar de maatschappij gaat, maar de kosten bij de ondernemer liggen.

Hoe kan het Brainport ecosysteem je helpen om de doelen te bereiken? 

Wij zijn erg gebaad bij publiciteit. Het ecosysteem van de Brainport regio helpt ons enorm. Heel veel mensen en bedrijven laten hun handen wapperen om de Early Warning Scan op de markt te krijgen. Alleen niet structureel.

Een oplossing voor de financiering zou de Social Impact Bond kunnen zijn. Dat is een financieringsinstrument waarbij privaat geld wordt ingezet om maatschappelijke vraagstukken op te lossen. Deze constructie wordt nog nauwelijks gebruikt en is perfect om initiatieven met maatschappelijke impact, maar zonder rendement te ondersteunen. Feitelijk is het een drie-partijen overeenkomst tussen ondernemer, investeerder en overheid. Dankzij de investeerder wordt de innovatie mogelijk. Maar omdat de winst bij de maatschappij terecht komt, betaalt de overheid de investeerder zijn investering met vooraf overeengekomen rendement terug bij bewezen resultaat. Het voordeel van deze constructie is dat de overheid garant staat voor rendement bij bewezen resultaat, waardoor investeerders eerder geneigd zijn een investering te doen. Als alles goed gaat krijgt de investeerder zijn geld met rendement terug. Gaat het fout, dan loopt de investeerder alleen zijn rendement mis. Deze constructie kan dingen op fundamenteel niveau veranderen.
De Brainport regio zou eigenlijk een professionele club mensen moeten hebben die zich inspant om initiatieven met veel maatschappelijke impact, maar zonder traditioneel rendement, tot bloei te laten komen.
 

Juist een bloeiende regio als Brainport kan bijdragen aan innovaties die een enorme impact hebben op het welbevinden van mensen. En het past heel goed bij wat de overheid wil: een overheid die samenwerkt met kennisinstellingen, bedrijfsleven en eindgebruikers.

Welke vraag heb je aan de andere pioniers binnen Medtech? 

Gezondheidszorg trekt vooral commerciële partijen aan. Wij willen iets met kankerscreening waardoor we onder volksgezondheid vallen, wat geen vrije markt is. De meeste bedrijven begrijpen niet waar wij tegenaan lopen. Ik zou mijn collega-pioniers willen uitdagen om eens stil te staan bij wat ze kunnen doen met thema’s binnen volksgezondheid. Daardoor kijken ze misschien met een andere bril naar gezondheidszorg. Binnen volksgezondheid zijn andere partijen betrokken. Een adviesorgaan met contacten bij de overheid, de Gezondheidsraad en het RIVM zou collega-pioniers kunnen coachen. Het is een besloten wereld en je hebt mensen nodig die op beleidsniveau de weg weten.
 

Economisch rendement is leuk voor enkelen. Maatschappelijke impact maak je pas als de wereld er beter van wordt.