Evalueer je gedachtegang en leer ervan.
Wanneer emoties de overhand nemen, kunnen we niet altijd even rationeel nadenken over een situatie. Denk maar eens aan hoe je reageerde tijdens een situatie waarin je onzeker was, boos of gestresst. Je bent dan niet jezelf en je reageert vanuit je emoties.
Gebeurtenis – Gedachte – Gevoel – Gedrag – Gevolg
Er vindt een gebeurtenis plaats, waardoor jij je op een bepaalde manier gaat gedragen. Hiertussen zit een gedachte en een gevoel. Het G-schema is een hulpmiddel dat gebruikt kan worden om erachter te komen welke (onbewuste of automatische) gedachten ertoe leiden dat een bepaalde gebeurtenis bepaalde gevoelens bij je oproept. Deze gevoelens leiden tot een bepaald gedrag en dat gedrag leidt weer tot bepaalde gevolgen. De gedachte kunnen we aanpassen, waardoor we ook een gewenst gedrag en gevolg kunnen creëren.
Voorbeeld:
Gebeurtenis: Na een week gezond te hebben gegeten, ga je op de weegschaal en ben je niet afgevallen.
Gedachte: Dit heeft geen zin en levert mij geen vooruitgang op.
Gevoel: Boos en verdrietig.
Gedrag: Je gaat terug naar je oude gewoontes
Gevolg: Gewicht neemt toe
Zoals je ziet, is je gedachte bepalend voor hoe jij je gedraagt. Op deze manier kun je die gedachte beïnvloeden:
Stap 1: Observeer je gedachten
‘Luister’ eens goed naar die gedachten: wat vertellen ze je precies, welk rampenscenario gaat er door je hoofd, wat proberen ze je wijs te maken? Observeer je gedachten om inzicht te krijgen, niet om ze te veroordelen.
Stap 2: Ontspan en concentreer je op je ademhaling
Leid jezelf af door je nu te concentreren op je lichaam. Adem met bewustzijn: volg je adem rustig naar binnen, volg je adem dan ook weer rustig naar buiten. Voel je adem in je longen en voel wat dit met je doet. Het concentreren op je lichaam zorgt ervoor dat je hersenen geen capaciteit meer over hebben om zorgelijke gedachten aan te maken, waardoor de intensiteit van de negatieve gedachten meteen afneemt.
Stap 3: Spreek jezelf toe
Zeg nu (hardop) tegen jezelf: ‘Ik weiger om mezelf in rampscenario’s te verliezen. Ik blijf gewoon bij de werkelijkheid, want daarmee is nu niets aan de hand. Ik ben nog niet afgevallen, maar ook niet aangekomen. Punt. Ik wil mezelf nu bewust niet gek laten maken, dus ga ik niet mee in de negatieve gedachten.’
Auteur: Demi van Mulken & Nina de Rooij, PSV leefstijladviseurs