‘Door samen te leren, kunnen we meertalige leerlingen beter begeleiden’
Hoe zorgen we ervoor dat meertalige leerlingen op de juiste plek in het voortgezet onderwijs terechtkomen en daar de begeleiding krijgen die ze verdienen? In de Brainportregio werken onderwijsprofessionals samen om deze vraag te beantwoorden. Door kennis te delen, ervaringen uit te wisselen en te leren van elkaars aanpak, wordt er gebouwd aan een warme overdracht en een stevige brug tussen primair (po) en voortgezet onderwijs (vo). De onderzoekswerkplaats wordt mede mogelijk gemaakt door de Regio Deal Brainport Eindhoven.
In een klaslokaal van het Stedelijk College in Eindhoven zitten ze kriskras door elkaar verspreid: onderwijsprofessionals uit het basis- en voortgezet onderwijs in de Brainportregio. In een zogenoemde onderzoekswerkplaats bespreken ze hoe ze de doorstroom van meertalige leerlingen het beste kunnen ondersteunen. ‘Het delen van kennis en ervaringen staat daarbij centraal’, zegt Saskia Heunks, programmaleider bij Trion Opleidingsschool en mede-initiatiefnemer van de onderzoekswerkplaats. ‘Leraren, docenten en begeleiders brengen casussen in, bespreken uitdagingen en reflecteren op wat wel en niet werkt. Door samen te leren en te onderzoeken, ontstaan inzichten die direct toepasbaar zijn in de praktijk.’
Levendige gesprekken
Sylvia Huijsmans, adviseur meertaligheid en internationalisering bij SALTO en mede-initiatiefnemer van de onderzoekswerkplaats, is ook enthousiast over de aanpak. ‘Het is een heel interessante manier om mensen in beweging te krijgen, écht vanuit henzelf. Daarnaast speelt dit vraagstuk enorm in de regio. Dat maakt de gesprekken levendig en dynamisch.’ Die gesprekken zijn nodig, want de overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs kan voor meertalige leerlingen uitdagend zijn. ‘Zo krijgen sommige leerlingen een schooladvies dat niet aansluit bij hun intellectuele capaciteiten, omdat ze de Nederlandse taal nog niet volledig beheersen. Hoe bepaal je voor deze leerlingen welke school en welk niveau daarbij past? En hoe zorg je voor de juiste toetsing en begeleiding?’
Meer begrip voor elkaars wereld
Daarvoor is samenwerking tussen het basis- en voortgezet onderwijs essentieel, benadrukt Saskia. ‘Laten we samen antwoorden vinden op de vragen die er zijn. Dat we over de grenzen heen kijken, vind ik fantastisch. Daar is deze regio écht goed in.’ Er wordt bij de onderzoekswerkplaats niet alleen samengewerkt tussen po en vo, maar ook met het hbo (lerarenopleidingen). Zo is Marina Bouckaert, lerarenopleider bij Fontys, een van de facilitators. ‘We leren van elkaar en krijgen meer begrip voor elkaars wereld. Dat gebeurt doordat we een kijkje nemen in elkaars praktijk. Uit die ervaringen haalt een onderwijsprofessional eigen lessen, maar er wordt ook collectief van geleerd. Zo creëren we onder andere een tijdlijn en gespreksleidraad voor een warme overdracht, die we straks met alle scholen in de regio delen.’
Optimale overdracht
Nu valt er bij de overdracht van meertalige leerlingen van het basis- naar het voortgezet onderwijs nog winst te behalen. Mara Rooijmans, docent Nederlands op Stedelijk College Eindhoven en facilitator van de onderzoekswerkplaats: ‘Basisscholen verzamelen gegevens, bijvoorbeeld uit observaties, maar die komen niet altijd bij de juiste persoon op een vo-school terecht. Door deze werkplaats proberen we die overdracht zo optimaal mogelijk te maken voor de leerling en leraar.’ Terrence de Vries, docent LO en regisseur meertaligheid op het Stedelijk College en deelnemer aan de onderzoekswerkplaats, herkent dat. ‘Het is zonde als een po- en vo-school een leerling apart van elkaar leren kennen. Daar gaat veel tijd en energie verloren. Daarom vind ik het belangrijk om de lijntjes zo kort mogelijk te houden. Voor de leerling voelt de overgang dan soepeler. Die is al spannend genoeg.’
Geen concurrentie
Catrijn van den Berg, leerkracht meertalige leerlingen en coördinator meertaligheid op bassischool De Wilakkers in Eindhoven, ziet nog meer voordelen van de onderzoekswerkplaats. ‘De lijntjes tussen vo-scholen onderling worden óók korter. Net als bij po-scholen.’ Terrence vult aan: ‘Vijf jaar geleden waren we nog concurrenten van elkaar. Met dit thema wordt dat gelukkig losgelaten en kunnen we van elkaar leren. Ik doe concrete ideeën op, zoals het werken met buddy’s: bij een van de aanwezige vo-scholen ondersteunt een Nederlandse leerling een meertalige leerling. Dat klinkt interessant genoeg om eens te onderzoeken.’ Catrijn hoopt dat uiteindelijk nog meer scholen de urgentie voelen om met het thema aan de slag te gaan. ‘In de onderzoekswerkplaats wordt het wiel uitgevonden, waardoor het voor andere scholen makkelijker wordt om aan te haken. Als aandacht voor meertaligheid in het DNA van iedere docent zit, ben ik tevreden.’
Over de Regio Deal
De onderzoekswerkplaats is onderdeel van een Brainport-project over intercultureel leren en werken. Fontys, Trion Opleidingsschool en Brainport Development werken hierbij samen. Naast de onderzoekswerkplaats vonden er ook kennissessies voor onderwijsprofessionals plaats en was er vorig jaar een werkplaats intercultureel leren en werken. Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door de Regio Deal Brainport Eindhoven. Deze gelden zijn bedoeld om de kwaliteit van leven, wonen en werken van inwoners te verhogen. ‘Het project liep al goed, maar heeft door de gelden een vlucht kunnen nemen’, zegt Saskia. ‘Met behulp van de middelen hebben we deze onderzoekswerkplaats kunnen faciliteren. We betalen hieruit de facilitators om de werkplaatsbijeenkomsten voor te bereiden en te leiden. En wat écht bijzonder is, is dat de deelnemers aan deze werkplaats ook uren vergoed krijgen uit het budget. Hiermee laten we zien dat we onderwijsprofessionals serieus nemen in hun rol als expert. Een duurzame investering in het onderwijs in de regio dus!’
Lees meer over de Regio Deal