De Wielewaal opent haar poorten
Jarenlang was het een mysterie achter hoge hekken: het privélandgoed van Frits Philips. Maar nu opent De Wielewaal zich voor de stad. Met hulp van 3,6 miljoen euro uit de Regio Deal krijgt Eindhoven er niet alleen natuur bij, maar ook een bezoekerscentrum voor educatie en ontmoeting.
In 2022 besloot de gemeente Eindhoven het landgoed te kopen. Niet om het als luxe woonplek te behouden, maar om het open te stellen voor de stad. ‘Eindhoven groeit. Dat betekent meer bebouwing, meer mensen en meer behoefte om ergens in het groen te ontspannen. Dat kan in het Lichtbos Eindhoven ‘, zegt wethouder Rik Thijs van vergroening. ‘Wij vinden het essentieel dat er ook plekken blijven waar natuur de ruimte krijgt. De Wielewaal is zo’n plek. Het is groen, stil en direct verbonden met onze stadsgeschiedenis.’ Het gebied is onderdeel van het Lichtbos, een reeks verbonden groengebieden in en rond de stad.
Midden in de stad, midden in de natuur
Het Natuurcentrum op het landgoed wordt straks beheerd door Natuurmonumenten. In de karakteristieke tuinmanswoning, direct gelegen aan een van de ingangen van het landgoed, verrijst straks een bezoekerscentrum. ‘We hebben in heel Nederland bezoekerscentra, maar zelden zó dicht op de stad’, vertelt Jorn Droog, die namens Natuurmonumenten de exploitatie verzorgt. ‘Hier hoor je de vogels, zie je de bomen, maar hoor je ook het leven van de stad. Die combinatie maakt het uniek.’ Het bezoekerscentrum wordt het startpunt voor wandelroutes, excursies en speelnatuur. ‘We willen natuur laagdrempelig en tastbaar maken. En mensen inspireren om ook thuis iets te doen. Als iedereen twee vierkante meter tuin vergroent, heeft dat enorme impact.’
Onderwijs in de natuur
Educatie speelt een sleutelrol in het nieuwe bezoekerscentrum. Bezoekers kunnen straks deelnemen aan workshops, natuuractiviteiten, of gewoon zelf op ontdekkingstocht. ‘Denk aan excursies met gidsen, koken met wilde planten of insectenhotels bouwen van lokaal materiaal’, zegt Droog. ‘Maar ook kun je advies vragen over hoe je in je eigen tuin water kunt opvangen, of welke planten bijdragen aan biodiversiteit. Alles draait om bewustwording en actie.’ Daarnaast komt er speelnatuur volgens het OERRR-concept van Natuurmonumenten, bedoeld om kinderen van jongs af aan in contact te brengen met de natuur. ‘Het zaadje planten, letterlijk en figuurlijk. Daar begint het.’
Rijke geschiedenis tussen de bomen
Voor veel Eindhovenaren is De Wielewaal vooral ook de plek waar Frits Philips woonde. ‘Er zijn generaties opgegroeid met nieuwsgierigheid naar wat zich achter de hekken afspeelde’, zegt Jos Poortman, projectmanager van de gemeente Eindhoven. ‘We willen dat verleden zichtbaar maken en doorvertellen.’ Dat gebeurt via wandelroutes langs cultuurhistorische plekken als het sterrenbos, de jachtlanen en het pinetum. ‘Bezoekers kunnen straks letterlijk in de voetsporen van Frits Philips lopen. Van het zicht op het landhuis tot de hut van ‘oom Ton’: we brengen het verleden tot leven. En we hopen ook verhalen op te halen bij mensen die hier vroeger zijn geweest.’ Het landhuis zelf krijgt een nieuwe functie: restaurant, bistro en hotel. ‘Maar de uitstraling blijft herkenbaar. Mensen moeten kunnen voelen: hier gebeurde iets bijzonders.’
Landgoed voor iedereen
Zonder financiële steun was dit project onmogelijk geweest. De gemeente kreeg 3,6 miljoen euro uit de Regio Deal-gelden. Dat geld maakt onder meer de verbouwing van de tuinmanswoning en het begaanbaar maken van het gebied mogelijk. ‘Een groot deel gaat naar de toegankelijkheid van het terrein’, zegt Poortman. ‘We maken routes geschikt voor iedereen, ook voor mensen met een rolstoel of rollator. En wat betreft de verbouwing van de tuinmanswoning: we zorgen dat het karakter behouden blijft. We bouwen met respect voor het verleden.’
De eerste delen van het landgoed gaan op 27 september open. De tuinmanswoning wordt verbouwd tot natuurcentrum. Maar wie alvast een glimp wil opvangen van het voormalige privélandgoed van Frits Philips, kan vanaf 27 september komen kijken. ‘De Wielewaal wordt een plek waar je kunt wandelen, leren, genieten én bijdragen. Een plek die laat zien dat natuur en stad elkaar niet in de weg zitten. Ze versterken elkaar juist. Dat verhaal willen we met iedereen delen.’