Nederland versnelt de transitie naar waterstof

De wegtransportsector staat voor een historische uitdaging. Hoe vergroenen we een industrie die doordrenkt is van fossiele brandstoffen? Een nieuwe emissievrije brandstof zal een sleutelrol spelen: waterstof. In Nederland werkt RAI Automotive Industry NL aan het bevorderen van de volgende innovaties op het gebied van waterstof.

Europese vracht­wagenfabrikanten krabben zich achter de oren. Wat te doen met industriële voertuig­en, die alleen al verantwoordelijk zijn voor 25% van de emissies veroorzaakt door het wegtransport? Volgens Freek de Bruijn, programma­manager design en materialen bij de Nederlandse branchevereniging RAI Automotive Industry NL, ligt de toekomst van duurzame mobiliteit in waterstof. "In een tijd van internationale spanningen zal waterstof ons in staat stellen onze onafhankelijkheid te behouden."

Een sector die naar de toekomst kijkt

Met een relatief onbekende maar dynamische auto-industrie presenteert de Nederlandse markt zich vandaag de dag als een van de centra van waterstoftechnologie in Europa. Hun inspanningen zullen een impact hebben op Europa, aangezien 30% van de Europese vracht­wagens in Nederland wordt geassembleerd.

Voor Peter Kramer, hoofd projectontwikkeling bij vracht­wagenfabrikant DAF (Eindhoven), is de kwestie even duidelijk:

"Waterstof is een belangrijke energiebron voor de toekomst van het langeafstandswegverkeer."

Naast de voordelen voor het klimaat, maakt het versnellen van waterstof ook de overgang naar een meer autonome Europese Unie mogelijk. "Op dit moment is het succes van de groene transitie sterk afhankelijk van zonnepanelen en batterijen die in China worden geproduceerd", aldus De Bruijn. Waterstof is een aantrekkelijk alternatief voor deze technologieën.

Vooral omdat, hoewel de laatste technologische vooruitgangen in de VS worden ontwikkeld, Europa de ware wereldleider blijft op het gebied van waterstof. Dit is een groot voordeel als we onafhankelijk onze klimaatdoelen voor 2030 en 2050 willen bereiken, benadrukt de programma­manager van de RAI.

Het Nederlandse voordeel heet waterstofinnovatie

Hoewel Nederland weinig grote oorspronkelijke fabrikanten (OEM's) heeft, zijn er tal van innovatieve toeleveranciers. "Onze Duitse partners zeiden altijd: 'Laten we eerst eens kijken wat de Nederlanders doen, met hun excentrieke ideeën'. Uiteindelijk adopteerden ze onze oplossingen!"

Onder de meer dan 200 leden van de branchevereniging RAI Automotive Industry NL bevinden zich enkele echte pioniers van duurzame auto-innovatie, gespecialiseerd in waterstof. Denk aan DAF (Eindhoven) – vracht­wagenfabrikant en een van de weinige OEM's in het land – en VDL (Eindhoven) en Westport Fuel Systems (Eindhoven).

De waterstof-brandstofcel: een 100% groene oplossing

Onder de vlag van het project Green Transport Delta ontwikkelen de RAI-leden hun oplossingen om de uitdagingen van de waterstoftransitie aan te pakken. Dit project is onderverdeeld in drie pijlers die gericht zijn op de ontwikkeling van waterstof-brandstofcellen, het toepassen van waterstof in traditionele verbrandingsmotoren, en het ontwerpen van een waterstofinfrastructuur, van waterstofstations tot aan op waterstof afgestemde tanks.

De Bruijn legt vooral de nadruk op deze eerste technologie.

"Door middel van elektrolyse zet de brandstofcel waterstof om in elektriciteit, zonder uitstoot". Een veelbelovende oplossing, maar die nog niet voor morgen is. We zullen moeten wachten tot 2030 voordat brandstofcellen grootschalig kunnen worden ingezet.

Bij VDL Special Vehicles, pionier op het gebied van hoge temperatuur-waterstof-brandstofcellen, benadrukt Hans Bekkers, hoofd bedrijfs­ontwikkeling, de historische betrokkenheid van zijn bedrijf – lid van RAI – bij de waterstoftransitie. "Ons eerste waterstofproject dateert uit 1998. Vandaag de dag zijn we nauw betrokken bij Europese projecten zoals H2Share en H2Haul. Bovendien werkt VDL samen met Toyota Motor Europe."

Aanpassen voor een snellere overgang

Voor een meer onmiddellijke oplossing zouden dieselmotoren kunnen worden aangepast om op waterstof te draaien. "Zo worden bijna alle emissies geëlimineerd", aldus De Bruijn, "en wat er overblijft is verwaarloosbaar vergeleken met de uitstoot van klassieke motoren." Westport Fuel Systems (Eindhoven) is gespecialiseerd in dergelijke aanpassingen. "Ze werken al samen met OEM's zoals Volvo. En waarom niet in de toekomst met Franse OEM's?"

Waterstof voor iedereen beschikbaar maken

Maar voordat een waterstoftoekomst werkelijkheid wordt, zijn er nog obstakels te overwinnen. Allereerst de tankinfrastructuur. "De beschikbaarheid van waterstof langs de wegen is cruciaal. Zowel in Nederland als in Frankrijk en alle tussenliggende landen", aldus Kramer, die daarmee een veelvoorkomende zorg in de sector uitdrukt.

Hierbij vergeet De Bruijn niet de Nederlandse MKB-onderneming Resato Hydrogen Technology (Assen) te vermelden. "De ontwikkeling van een waterstofstation door Resato vordert snel", zegt de RAI-programma­manager. Het voordeel van Resato? Het bedrijf ontwikkelt en produceert alle componenten van zijn tankstations in eigen huis. De Bruijn is er trots op: "De innovaties op het gebied van tanken in Nederland zijn uniek in de wereld."

Naar een intensivering van waterstofpartnerschappen

Deze Nederlandse innovaties verdienen het om getest en vervolgens grootschalig ingezet te worden. De Bruijn ziet veel samenwerkingsmogelijkheden, met name tussen Nederland en Frankrijk, waarvan de industrieën elkaar kunnen aanvullen. "Het ene land is een natie van innovaties, het andere van grote industrie."

Na een reeks zeer succesvolle bezoeken aan Franse partners tijdens de Hyvolution-beurs 2024, hoopt De Bruijn de samenwerking met Franse bedrijven verder te intensiveren. Met partners zoals Total Energies en Airliquide voorziet hij een versnelling op het gebied van tankinfrastructuur.

Hij hoopt ook dat Franse OEM's – Stellantis, Renault – en pionierende initiatieven zoals Hyvia meer gebruik zullen maken van Nederlandse toeleveranciers. Dit is een ambitie die wordt gedeeld door Bekkers: "Door samen te werken met Franse partners kunnen we de innovaties versnellen, de kosten verlagen en duurzaamheid bevorderen."

"Toeleveranciers, OEM's en overheden moeten samenwerken op het gebied van wetgeving, testprotocollen en implementatie", voegt Bas ten Broeke, technisch directeur waterstof bij Westport Fuel Systems, eraan toe. Frankrijk en Nederland moeten slimme wetgeving binnen de EU vormgeven, bepleit hij. Dit is volgens Ten Broeke een kans voor Frankrijk en Nederland om het goede voorbeeld te geven aan heel Europa. "Zodat de eindgebruikers uiteindelijk kunnen profiteren van de nieuwe waterstofinfrastructuur die wij ontwikkelen, evenals van onze korte- en langetermijnoplossingen."

Wat zijn de volgende stappen?

Benieuwd waar je RAI en haar leden in Frankrijk kunt vinden? De vereniging zal opnieuw aanwezig zijn op de Hyvolution-beurs in Parijs met een delegatie van haar leden, van 28 tot 30 januari 2025. Bovendien zal de Nederlandse auto-industrie vertegenwoordigd zijn op de Solutrans-beurs in Lyon, van 18 tot 22 november 2025. Voor meer informatie over composieten, sleutelmaterialen voor waterstofopslag, kun je terecht op de JEC-beurs in Parijs, van 4 tot 6 maart 2025.