Podcast Betrouwbare Bronnen: Brainport Eindhoven toont hoe Nederland zijn verdienvermogen kan versterken
De vraag aan Den Haag: kies en houd koers
Hoe versterken we het verdienvermogen van ons land de komende decennia en wat kunnen we leren van wat nu al succesvol is? Met die vraag gingen Jaap Jansen en PG Kroeger van de podcast Betrouwbare Bronnen naar Brainport Eindhoven, waar wereldleiders in hightech, kennis en innovatie samen optrekken. Hun boodschap richting Den Haag is helder: "Keuzes maken en die volhouden in plaats van oneliners en onbetrouwbaar beleid.”
Beluister nu de podcastaflevering van Betrouwbare Bronnen
ASML en de kracht van het ecosysteem
Amal Tourabi, head of government affairs bij ASML, legt uit dat de vraag naar halfgeleiders blijvend verdubbelt. ASML wil en moet daarin vooroplopen, maar kan dat alleen samen met duizenden hightech toeleveranciers en met steun van kennisinstellingen, opleidingen en overheden. "Dat is hier een ecosysteem zoals je nergens anders ziet."Wispelturigheid is daarbij funest: "We zijn nu in één jaar aan de derde bewindspersoon voor Buitenlandse Handel toe. Dat helpt niet erg, nee."
Stabiliteit als randvoorwaarde voor groei
Joop Essing, CEO van VHE Industrial Automation, ervaart in de praktijk hoe instabiel beleid bedrijven raakt. Zijn organisatie werkt met mbo-talent uit de hele wereld, waaronder vluchtelingen. Essing en Tourabi pleiten daarom voor een beleid met een lange horizon. Ook klinkt een dringende oproep: maak eindelijk werk van de afgesproken 3 procent van het bbp voor R&D en innovatie.
Leren van de crisisjaren
Wethouder Stijn Steenbakkers (Eindhoven, CDA) en burgemeester Greet Buter (Deurne, PvdA) herinneren aan de zware crisis van de jaren ’90: "Er waren dagen dat in duizenden brievenbussen ontslagbrieven binnenkwamen."
Uit die tijd ontstond een samenwerkingsmodel waarin iedereen zijn rol pakt. Ook kleinere gemeenten, zoals Deurne, dragen bij door fors woningen te bouwen, maar wel met behoud van leefbaarheid en identiteit. Het resultaat: Brainport is uitgegroeid tot een magneet waar ook omliggende regio’s zich bij willen aansluiten.
Investeringen en maatwerk: project Beethoven
Het investeringsprogramma project-Beethoven, waarin Rijk en regio samen zo’n 2,5 miljard euro steken, ondersteunt deze ontwikkeling. Maar bestuurders waarschuwen Den Haag: geen beleid vol details. Na de stagnatie onder het kabinet-Schoof is behoefte aan helder beleid, ruimte voor maatwerk en respect voor de regionale samenwerkingscultuur.
Opleidingen onder druk door groei ASML
De verdubbeling van ASML en zijn partners stelt mbo en hbo voor een forse uitdaging: worden er genoeg talenten opgeleid?
- Summa College (mbo) zet in op de juiste plek voor elke student en het terugdringen van uitval.
- Fontys Hogeschool (hbo) ziet dat afgestudeerden vaak snel vertrekken, waardoor waardevol talent verloren gaat.
Beide instellingen benadrukken dat structurele samenwerking nodig is en niet slechts tijdelijke projecten of subsidies.
Hardnekkige drempels voor talent
Toch blijven er belemmeringen. Strikte taaleisen sluiten mbo-studenten onnodig uit: “Havo-niveau Nederlands is hier niet nodig,” aldus Moons. Daarnaast blijft praktijkgestuurde innovatie vanuit hogescholen vaak ondergewaardeerd in R&D-beleid.
Joep Houterman van Fontys hekelt dat hogescholen formeel niet altijd ruimte krijgen om hun maatschappelijke rol waar te maken: "Geef ons bij wet de opdracht dat te doen, zodat we het écht kunnen waarmaken.”
Conclusie: potentie voor de toekomst
Brainport Eindhoven floreert, maar kan nog sterker worden. De regio laat zien dat samenwerking, lange-termijnbeleid en investeringen in talent de sleutel vormen. De oproep richting de politiek is duidelijk: zet nu de grote stappen die nodig zijn om dit unieke ecosysteem verder te laten bloeien.
