Wereldburgerschap: het is geen extra taak, maar het vraagt om een andere blik

Roel Akkerman, directeur van Summa Automotive & Smart Mobility, opende de bijeenkomst. Leren vindt er plaats in samenwerking met bedrijven, midden in de praktijk. ‘De student reist niet naar school, maar de docent gaat naar het bedrijf waar de student werkt’, legde hij uit. ‘Zo blijven we dicht bij de echte wereld. Dát is wat mij betreft wereldburgerschap.’

De wereldburger van morgen

Daarna nam Mart van der Heijden, directeur van basisschool De Troubadour in Eindhoven, de deelnemers mee in zijn visie op burgerschap en wereldburgerschap. Volgens hem draait het om het leren omgaan met verschillen. ‘Kinderen leren dat verschillende mensen dingen anders kunnen zien, en dat dat mag’, zei hij.  

Op De Troubadour is burgerschap geen losstaand vak, maar verweven in het dagelijks onderwijs. ‘Dat zie je terug in de boeken die we lezen, de feestdagen die we vieren en de projecten die we doen met scholen in het buitenland. Het begint bij wat je al doet. Als je daar met een andere blik naar kijkt, zie je dat wereldburgerschap vaak al in je klas aanwezig is.’

Trots op je achtergrond

In de pauze sprak Marleen Vierhout, leerkracht en burgerschapscoördinator op de Eindhovense NT2-school De Wereldwijzer, over wat ze uit de keynote haalde. ‘Door het verhaal van Mart realiseerde ik me dat we sommige thema’s bewuster kunnen koppelen aan wereldburgerschap. Bij lessen over watergebruik kunnen we het ook hebben over: wat betekent dat voor de wereld? Wat kun je doen om water te besparen? Als je die verbinding maakt, krijgt het thema meer betekenis.’

Aansluiten bij de leefwereld van nu

Ook Roger Ackermann, leerkracht op de MGR Hanssen in cluster 2, gaf een voorbeeld. ‘We hebben op school nog houten speelgoedkassa’s staan, maar die passen eigenlijk niet meer bij de wereld van nu.’ Thuis scannen kinderen hun boodschappen of zien ze hun ouders afrekenen met een telefoon. ‘Als we willen aansluiten bij de leefwereld van leerlingen, moeten we ook onze speelhoeken en lesmaterialen kritisch blijven bekijken.’ 

Digitaal bewust: het gesprek centraal

Na de keynote gingen deelnemers uiteen in gesprekstafels. Onder leiding van onder meer Joyce Klumpers en Kim Jaspers van het netwerk Digitaal Bewust Helmond werd gesproken over de online- én offlinewereld waarin kinderen opgroeien. Hoe ga je om met leerlingen die leven in een wereld waar die twee voortdurend door elkaar lopen? ‘Voor kinderen is die scheiding er niet,’ zegt Kim. ‘Online is óók echt.’

Daarom is het belangrijk dat professionals en ouders het gesprek aangaan. Niet met een oordeel, maar met oprechte nieuwsgierigheid. Wat zag je online vandaag? Moest je ergens om lachen? Was er iets wat je niet snapte?

Kim benadrukte dat scholen steeds meer bewegen van losse digitale lessen naar een geïntegreerde aanpak. ‘Als je het in de klas hebt over pesten, gaat het ook over online pesten. En als het over geld gaat, neem dan ook online geldzaken mee. Dat vraagt van leerkrachten dat ze bij elke les even hun digitale bril opzetten.’

Joyce vertelde over Exposed, een nieuwe samenwerking waar de Bibliotheek gaat samenwerken met onder andere middelbare scholen in Helmond. Jongeren denken hierin mee over de invulling van een reizende expositie over digitaal burgerschap. De expositie vormt de basis voor gesprekken en voorlichting op school, samen met maatschappelijke partners zoals de bibliotheek. ‘Het gaat niet om controle,’ zegt Joyce. ‘Maar om bewustwording. Bij kinderen én volwassenen.’

Kim vat het gesprek mooi samen: ‘Wereldburgerschap is mensenwerk. Dit leer je niet uit een boekje.’ Of zoals iemand aan tafel het treffend verwoordde: ‘Wereldburgerschap vraagt om een open blik en bewuste keuzes. In welke boeken zitten hoofdpersonen met verschillende achtergronden? Welke feestdagen krijgen aandacht? Wat bespreek je over online gedrag? Juist bij die kleine dingen begint het.’

Wil je meer informatie? Stuur dan een bericht aan onderwijs@brainportdevelopment.nl