Uitdagingen en kansen door internationalisering Brainport

De bakermat van technologische ontwikkelingen. Zo omschreef wethouder Stijn Steenbakkers (Economie en Onderwijs) de Brainportregio. ‘Een titel waar we trots op mogen zijn, maar die ook de nodige maatschappelijke uitdagingen met zich meebrengt. Uitdagingen waar we steeds vaker mee worden geconfronteerd. Zo is de verwachting dat het aantal inwoners in Noord-Brabant de komende jaren fors toeneemt.’ Die extra groei wordt onder andere aangewakkerd door de komst van internationals naar de Brainportregio. ‘Hoe gaan we al die mensen huisvesten? En hoe zorgen we dat internationale kinderen passend onderwijs krijgen? Daar moeten we samen een antwoord op vinden.’ 

12.300 nieuwe internationale kinderen tot 2032
Naast Steenbakkers stond Rutger van Deursen op het podium. De directeur van het Regionaal Samenwerkingsverband Passend Voortgezet Onderwijs Eindhoven & Kempenland zit, net als Steenbakkers in de taskforce onderwijsopgave Brainport. De bestuurders wilden de aanwezigen in de zaal wijzen op de uitdagingen die op het onderwijs afkomen. ‘Internationalisering is niet meer weg te denken uit de Brainportregio. Uit onderzoek blijkt dat op dit moment ongeveer 11% procent van de leerlingen in onze regio een internationale afkomst heeft. Twee derde daarvan heeft één Nederlandse ouder en een derde heeft twee ouders met een internationale achtergrond. Dat komt neer op zo’n 15.600 kinderen. Daar komen tot 2032 als de trend zich voortzet naar verwachting nog zo’n 12.300 internationale kinderen bij. Maar weet ook dat de natuurlijke aanwas afneemt, er worden in Nederland minder kinderen geboren.

Herkenning bij aanwezigen
Tijdens het congres ging men in dialoog met de zaal om de ervaringen in het onderwijsveld op te halen. Onderwijsinstellingen gaan verschillend om met het thema, logisch ook. In de randgemeenten speelt dit thema op dit moment nog wat minder. De boodschap is dat het een gezamenlijke verantwoordelijkheid is om internationale kinderen goed te verwelkomen, met nadruk op samenwerking tussen basisonderwijs en voortgezet onderwijs. De internationalisering biedt uitdagingen en kansen; de cijfers zijn een nulmeting die in de komende jaren wordt gemonitord voor passende acties.

Goede landing voor internationale kinderen
Onderzoeksbureau Rijnconsult onderwijs deed namens de regiegroep onderzoek naar de invloed van de internationalisering op het onderwijs en kwam met een aantal aanbevelingen. Zoals: zorg samen voor een goede landing voor internationale kinderen, richt het nieuwkomersonderwijs goed in, heb aandacht voor opleiden van onderwijsprofessionals en tot slot: neem álle leerlingen mee in ontwikkelingen rondom internationalisering. Van Deursen: ‘Hoewel iedereen het druk heeft, is het nu wel tijd om over te gaan tot concrete acties. Hopelijk heeft straks iedere school waar nodig ruimte en tijd voor nieuwkomersonderwijs, die bijdraagt aan een goede start in onze regio.’

Cultuursensitiviteit in het onderwijs
Hannah Nhass, adviseur diversiteit bij Hogeschool Windesheim, benadrukte tijdens haar keynote het belang van interculturele communicatie. Zelfs kleine cultuurverschillen, zoals begroetingen, kunnen tot misverstanden leiden. Ze onderstreepte dat het essentieel is om te begrijpen dat cultuur dynamisch is en kan veranderen.

Kansenongelijkheid
Manizha Nabizada, oprichtster van het vegan beautymerk Queen Tarzi, deelde haar verhaal. Als kind vluchtte ze uit Afghanistan naar Nederland en woonde vanaf haar twaalfde in Groningen. Ondanks een lastige start door taalbarrières en andere uitdagingen, richtte ze met succes haar eigen beautymerk op. Ze benadrukte dat veel internationale studenten te maken krijgen met een te laag schooladvies of gebrek aan passende begeleiding, waardoor kansengelijkheid ontbreekt.

Tekort NT2 docenten
Van Nunen luisterde met interesse naar de sprekers. ‘Ik begrijp dat het knelt en daar moeten we oog voor hebben. Maar het is ook goed om te beseffen dat het een ontwikkeling is die niet meer is terug te draaien. We moeten ons dus focussen op het aanpakken van de eerdergenoemde knelpunten, zoals woonruimteproblematiek en de druk op het onderwijs.’ Volgens Van Nunen is het belangrijk om iedereen in de regio aangehaakt te houden. ‘We moeten oog hebben voor mensen die niet mee kunnen. Uiteindelijk moet Brainport een regio zijn waar iedereen mee kan (blijven) doen.’ Hij dankt de aanwezige onderwijsprofessionals voor de grote betrokkenheid en riep ze op om tot nog meer actie. ‘Natuurlijk moet Den Haag ook over de brug komen, maar ik vind dat we eerst naar onszelf moeten kijken Als het probleem een eventueel tekort aan NT2 docenten is, laten we hier als regio daar dan gezamenlijk voor zorgdragen. ’ Overigens ziet  hij ook veel potentie in het aantrekken van hybride docenten, die met één been in het bedrijfsleven staan en één been in het onderwijs. ‘Sta daar als onderwijsprofessionals voor open, deze mensen hebben we echt keihard nodig.’

Keulemans zoomde in op de maatschappelijke verantwoordelijkheid die haar werkgever ASML voelt. ‘Vanaf de snelweg zie je misschien alleen de blokkendozen van ASML, maar daar werken natuurlijk allemaal mensen in. Mensen die ook deel uitmaken van deze regio. Wij gaan ons de komende jaren nóg actiever inzetten om ook sociaal het verschil te maken. Voor onze medewerkers, maar zeker ook voor al die andere mensen in de Brainportregio.’

Bestuurderslunch
In de middagpauze van het congres spraken de aanwezige onderwijsbestuurders en wethouders over de onderwijsopgaven van de regio. De urgentie wordt gevoeld en het commitment om er samen mee aan de slag te gaan is groot. Oplossingen die de revue passeren zijn: kennis en capaciteit delen, huisvesting moet binnen en over gemeentegrenzen heen bezien worden en de noodzaak van verdere ondersteuning bij deskundigheidsbevordering van het steunend en onderwijzend personeel . Er is een grote behoefte aan structurele bekostiging in en van het onderwijs en een sterk pleidooi om dit in de brede keten van kinderopvang, jeugdzorg en onderwijs op te pakken. Graag wordt taskforce benut en alle beschikbare expertise in de regio om vervolgstappen te zetten.

Steenbakkers sluit af met een positieve boodschap: ‘Laten we niet vergeten dat het uniek is wat hier gebeurt. Natuurlijk zorgt de komst van al die mensen voor uitdagingen, ook in het onderwijs. Maar het brengt ons ook heel veel. Een mix van culturen en economische voorspoed. Laten we vooral trots zijn op de Brainportregio.’