Leerlingen leren: 'ik heb een stem die telt’

Twintig jaar geleden werd je verliefd op de Nederlandse cultuur. Waarom?
‘Ik groeide op in een klein dorpje in Wales. Als kind wist ik al dat ik wilde uitvliegen. Op mijn 21e kwam ik naar Nederland om te werken als leraar op de International School Eindhoven. Ik wilde hier een jaar lesgeven, maar… ik vond mijn thuis. In Nederland werd ik onderdeel van een cultuur waarin je mening telt in het onderwijs. Je hebt hier een stem. Dat kende ik niet van thuis.’

Wat is de afgelopen twintig jaar veranderd in onderwijsland?
‘Oh, van alles! Als ik kijk naar onze school, dan zie ik dat er voorheen vooral kinderen bij ons kwamen van de hoogste managers in bedrijven. Door de internationalisering van de regio, met bijbehorende kenniswerkers, zijn dat nu kinderen uit alle lagen van de maatschappij. Maar ook qua onderwijs is er veel veranderd. Zo hadden we vroeger de eis dat docenten van Britse komaf zijn. Tegenwoordig werken er bij ons juist meertalige docenten. Gelukkig zijn we nu die veilige haven waar je meerdere talen mag spreken, net zoals thuis. Juist voor kindjes met een andere komaf, is dat veilige gevoel belangrijk. Zij voelen zich buiten de schoolmuren altijd anders dan anderen, omdat ze hier niet vandaan komen. Dat gevoel heb ik zelf, na twintig jaar, soms nog steeds.’ 

Je bent de bedenker van het project Global Missions. Kun je vertellen wat dat is?
‘Global Missions is begonnen in 2017 als idee om de verschillende vakken met elkaar te verbinden. We werken volgens thema’s, dat deden we overigens eerder al, maar dan knipten we het op in blokken. Was het thema het Oude Egypte? Dan verdiepten we ons een week in geschiedenis, de volgende week in geografie en nog een week later in kunst. Maar al die blokken met elkaar verbinden, dát deden we niet. Met Global Missions brengen we thematisch leren naar een volgend level. We werken nu echt cross-curriculum. Studenten hebben bovendien de leiding over wat ze willen leren, hoe ze dat doen én leggen altijd een link met de Sustainable Development Goals (SDG).’

Neem ons eens mee in de fases van deze vorm van onderwijs...
‘We beginnen altijd met context schetsen. Daarna komen de SDG’s om de hoek kijken. Welke SDG kunnen we aan een thema koppelen? Met andere woorden: welk vraagstuk kunnen we aanpakken? Terug naar het voorbeeld van het Oude Egypte. Dat thema kunnen we linken aan de SDG die gaat over voedselverspilling. De kinderen buigen zich dan over vragen als: Hoe gingen de oude Egyptenaren om met voedsel? Sommige groenten waren niet het hele jaar voorradig, hoe sloegen zij eten op? Misschien kunnen we daar in deze tijd iets van leren.’

En dan gaan leerlingen aan de slag?
‘Als het vraagstuk helder is, gaan ze op onderzoek uit. Niet simpelweg googelen, maar in de breedte onderzoek doen. Ze gaan met experts in gesprek, bezoeken een museum of op digitale schoolreis. Hoe ze wijzer worden, mogen ze zelf weten. Daarna gaan leerlingen brainstormen. In deze fase draait het om kwantiteit, niet om kwaliteit! De gekste ideeën zijn welkom. Vervolgens bespreken we alle ideeën en kiezen we de beste.’

Wat leren leerlingen in deze fase?
‘Elkaars mening waarderen, openstaan voor feedback, je voorkeur aangeven en je mening onderbouwen. Vervolgens gaan ze hun oplossing ontwerpen en maken. Dat kan van alles zijn: een video, campagne, een fysiek product of een brief naar een politicus. Leerlingen zijn in deze fase constant aan het finetunen, ze blijven verbeteren tot het af is. Het eindresultaat, de oplossing voor het vraagstuk, laten ze zien tijdens een tentoonstelling voor ouders en andere betrokkenen. Omdat ze zélf een stem hebben in hun leerproces, zijn ze heel goed in staat om te vertellen wat ze hebben gemaakt en waarom.’

In jullie basisschoolonderwijs werken jullie enkel nog met Global Missions. Wat zijn de reacties?
‘Leerlingen leren het beste als ze betrokken zijn: als je ze dus de keuze geeft wat ze willen leren. Zij zijn ontzettend enthousiast. Een enkeling had even moeite met de verantwoordelijkheid die ze in deze vorm van onderwijs dragen. Dat is niet gek, als je altijd hebt geleerd om uit een boekje te lezen. Ouders hebben we ook meegenomen in de verandering. Voorheen vroegen ze vaak: hoe was je dag? Wij hebben ze geadviseerd om andere vragen te stellen, die beter passen bij ons onderwijs. Bijvoorbeeld: wat heb je vandaag geleerd? Waar heb je over nagedacht? Wat vond je interessant?’

En wat waren de reacties van jullie docenten?
‘Veranderingen zijn altijd spannend. Docenten waren het gewend om controle te hebben. Maar nu weet je bijvoorbeeld niet welke vragen leerlingen zullen stellen. In plaats van het zenden van kennis, word je facilitator, motivator en coach. Als een gids vraag je: waarom doe je dit? Waar ben je enthousiast over? Docenten leren, net als leerlingen, niet zonder fouten te maken. Je moet een worsteling voelen om tot leren te komen, dat zeggen we ook tegen leerlingen. Dan ga je nog beter je best doen.’

Is er interesse vanuit andere scholen?
‘Zeker weten. Ik word uitgenodigd op allerlei conferenties en bezoek scholen. Zo ben ik naar Spanje, Londen en Amerika gegaan. Omdat er zoveel interesse is, heb ik een gids gemaakt waarin stap voor stap staat uitgelegd hoe je onderwijs kunt geven zoals wij dat doen. Als school hoef je overigens niet in één keer rigoureus over op deze vorm van onderwijs. Het kan ook in kleine stapjes.’

Wat is het meest unieke aan Global Missions?
‘Dat je leerlingen laat zien hoe groot de wereld is. Je plant er echt een zaadje mee: jij hebt een stem. Ja, daar is ‘ie weer. Die stem hebben is echt de rode draad in mijn carrière.’