Koning krijgt in Eindhoven voorproefje van de toekomst via een deep-dive in de wereld van de geïntegreerde fotonica

De kracht van Nederland als ‘market maker’, het belang van een Europees ecosysteem en een spervuur aan voorbeelden van toepassingen die onze wereld de komende jaren gaan bepalen. Ziedaar de rode draad van het bezoek dat een zeer geïnteresseerde Koning Willem-Alexander vandaag aan de High Tech Campus in Eindhoven bracht. Alles draaide daarbij om de geïntegreerde fotonica, de technologie die wereldwijd als bepalend wordt gezien voor de ontwikkeling van kleinere, snellere en energie-efficiënte apparaten. Met demonstraties in Holst Centre en rondetafelgesprekken bij PhotonDelta leerde de Koning over de essentie van de technologie, de toepassingen ervan en het belang voor de toekomst van Nederland en Europa.

Dat de getoonde innovaties zullen leiden tot toepassingen die de grote uitdagingen van onze tijd helpen oplossen en bijdragen tot een gezonde en duurzame toekomst, daarover was tijdens dit bezoek geen enkel misverstand. Markten die daarbij het meest in het oog springen zijn die van medische diagnostiek, autonoom rijden, de agrarische sector en datacommunicatie. “Het bezoek van de Koning onderstreept nogmaals het belang van geïntegreerde fotonica voor ons land”, zo vatte directeur Ewit Roos van PhotonDelta het bezoek na afloop samen.

De Koning liet zich bijpraten over een breed scala aan toepassingen, waaronder lidar, lifi, quantum, medische sensoren. Daarnaast werd hij geïnformeerd over de krachten binnen het volledige ecosysteem, van chipsontwerp tot productie en vermarkting; ook voor het belang van goed onderwijs – zeker op mbo-niveau – was alle aandacht. De Koning had zich goed voorbereid, zo bleek. Zijn vragen waren to-the-point (Hoe zit het met de I.P.? Hoe zou je dit zonder fotonica moeten oplossen? Waar zitten de logische verbanden met de Duitse industrie? Wat is nu een grotere uitdaging, geld of mensen?) en leidden tot geanimeerde gesprekken in het lab, aan de roundtables en bij de demonstraties.

Deze opkomende chiptechnologie krijgt een versnelling dankzij een door PhotonDelta geleid programma van 1,1 miljard euro. Ewit Roos: “Het bezoek van de Koning is een enorme eer voor het hele ecosysteem. PhotonDelta en Holst Centre staan centraal in de ontwikkeling van deze nieuwe waardeketen. Voor de Koning was dit zeker een prachtige gelegenheid om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van de kwaliteit van de unieke positie van het ecosysteem en alle kansen die nog voor ons liggen.” 

Nationaal Groeifonds

Nederland heeft de kansen van geïntegreerde fotonica erkend via het Nationaal Groeifonds. PhotonDelta, het ecosysteem van organisaties in fotonische chiptechnologie, heeft via dit fonds publieke en private investeringen in totaal 1,1 miljard euro gemobiliseerd om Nederland om te vormen tot leider in de volgende generatie halfgeleiders. De investering bestaat uit 470 miljoen euro via het groeifonds, de rest komt van andere partners en belanghebbenden. Het geheel maakt deel uit van het plan van de Nederlandse regering om de positie van het land als wereldleider op het gebied van geïntegreerde fotonica te versterken.

Demonstraties en rondetafelgesprek

De Koning bezocht eerst Holst Centre, een samenwerking tussen de onderzoekscentra imec en TNO. Onderzoekers uit verschillende disciplines ontwikkelen nieuwe technologie voor fotonische chips en prototypen die bedrijven kunnen gebruiken voor hun productieproces en voor nieuwe producten. 

De Koning kreeg een rondleiding door het laboratorium van Holst Centre en woonde demonstraties bij van de toepassing van fotonica in verschillende sectoren. Vertegenwoordigers van Signify, Effect Photonics, Delta Diagnostics, Quix Quantum en Lionix gaven uitleg over de verschillende stadia in de waardeketen. Tijdens deze rondleiding lag de nadruk vooral op de toepassingen die de cruciale uitdagingen van de samenleving helpen oplossen.

Kathleen Philips, directeur van imec in Holst Centre noemde geïntegreerde fotonica daarbij één van de pijlers van de strategie van Holst Centre. “Door de expertise van imec en TNO te combineren, kunnen alle aspecten worden aangeboden die nodig zijn in het ontwikkelings- en productieproces, zoals ontwerp, prototyping, testen en productie. We combineren de fotonische microchiptechnologie van imec in België, de ontwerpexpertise van imec in Nederland en de kennis over optica en systeemintegratie van TNO om nieuwe duurzame oplossingen in verschillende industrieën te helpen ontwikkelen.”

Het aansluitende bezoek aan PhotonDelta, eveneens op de High Tech Campus, begon met een presentatie over het ecosysteem. In de afgelopen jaren heeft PhotonDelta deze community laten groeien van 12 naar 60 stakeholders die samen een waardeketen vormen die fotonische chips en daarop gebaseerde oplossingen bedenkt, ontwikkelt en maakt. In het rondetafelgesprek kwamen thema’s als industrialisatie, applicatietechnologie en Europese samenwerking aan bod.

Chips Act

Phix Photonics Assembly, Smart Photonics en Trumpf Photonics Components gingen in op de uitdagingen en mogelijke oplossingen bij het opschalen van de meest cruciale industrialisatieprocessen. Na dit gesprek bespraken Synopsys NL en NXP de uitdagingen rond applicatiestrategieën: het creëren van een bibliotheek van eenvoudig te gebruiken bouwstenen voor nieuwe toepassingen. Tot slot kwam het Europese speelveld in beeld via PhotonDelta zelf en het ministerie van Economische Zaken. Daarbij kwamen de ambities van Europa rond strategische autonomie en de impact van de European Chips Act aan bod. Fotonische chips zijn door de Europese Commissie aangewezen als sleuteltechnologie. Leveringszekerheid voor digitale technologie is het leidende principe in de Chips Act.

Volgens Ton van Mol, directeur TNO in Holst Centre is die strategische autonomie essentieel. “Het betekent niet het ontwikkelen van een kopie van de wereldwijde waardeketen voor halfgeleiders in Europa, maar het innemen van unieke Europese posities in deze ketens waar we ‘world-class’ kunnen zijn. Dit impliceert wederzijdse afhankelijkheid door kwaliteit en capaciteit in plaats van het één-op-één overnemen van wat elders al gebeurt. Geïntegreerde fotonica is zo’n positie waarin Europa kan uitblinken. Wij kunnen de markt creëren.”

De Koning zelf had de ideale afsluitende woorden: “Dank voor deze inzichten, voor mij is duidelijk dat de toekomst aan de fotonica is. Samen met de Europese partners, zeker die in Duitsland, gaan we dit gesprek nog een vervolg geven. Dus tot de volgende gelegenheid!”