Hybride lesgeven biedt kansen voor onderwijs, ook ná corona
Het afgelopen coronajaar heeft veel invloed gehad op het onderwijs. Soms in negatieve zin, maar er waren ook positieve effecten. Zo heeft de pandemie innovatie versneld. In het voortgezet onderwijs en in het mbo wordt bijvoorbeeld meer gebruik gemaakt van devices, is hybride lesgeven een vast onderdeel van het lesprogramma geworden en wordt er meer kennis en ervaring uitgewisseld. Het programma Hybride lesgeven van Brainport Eindhoven heeft die ontwikkelingen (deels) gefaciliteerd. Een interview met projectcoördinator Emma Claessen en twee onderwijsprofessionals over de lessons learned.
Minder lesuitval en meer leerlingen ‘in de klas’, maar ook: slecht geluid, wegvallend beeld en leerlingen die moeite hebben om de motivatie op te brengen. Online lesgeven kent voor- en nadelen. Toch konden scholen er niet meer omheen. Corona dwong onderwijsprofessionals om hybride lesgeven – de combinatie tussen online en offline onderwijs - versneld in te voeren. En dat ging niet altijd zonder slag of stoot. Scholen in de Brainportregio konden dan ook een beroep doen op ondersteuning.
Het project is gebaseerd op zes pijlers: technisch advies, didactische training, zelfstandig lesmateriaal, best practices, strategische onderwijsontwikkeling en technische toerusting. Projectcoördinator Emma Claessen: ‘We zijn begonnen met het geven van technisch advies en het aanbieden van een didactische training. Daarvoor hebben we de hulp ingeschakeld van de Kennismaatschap. Zij hebben scholen geadviseerd in welke technische middelen, kennis en faciliteiten er nodig zijn om goed onderwijs te verzorgen. Daarnaast gaven ze advies over het lesgeven zelf. Hoe bouw je een digitale les op? Hoe houd je de aandacht van je leerlingen vast? En welke ondersteunende tools kun je hiervoor inzetten? Allemaal zaken waar docenten het afgelopen jaar tegenaan liepen.’
Advies van de Kennismaatschap
Ook Vakcollege Helmond riep de hulp in van de Kennismaatschap. Directeur Rob Aarts vertelt: ‘Al voordat coronapandemie uitbrak, hadden wij het plan om onze eerste- en tweedejaars scholieren te voorzien van laptops. We bieden ze op die manier een kansrijke leeromgeving en we dragen bij aan het gevoel van eigenwaarde. Want waarom krijgen havisten en vwo’ers wel een device en zij niet?’
De Kennismaatschap dacht mee over de implementatie. ‘Er is goed met ons meegedacht over hoe we deze nieuwe laptops op een soepele manier konden introduceren. Zo hebben ze ons getipt om met ICT Coaches te gaan werken: collega’s die fungeren als aanspreekpunt wanneer een scholier of collega vastloopt. Dat idee hebben we direct overgenomen.’ Zou hij ook andere onderwijsinstellingen adviseren om advies in te winnen? ‘Zeker weten. Wij dachten dat we goed voorbereid waren, maar er waren echt nog wel zaken die beter konden. Van het opstellen van een FAQ-lijst tot het organiseren van ICT-workshops voor onze docenten.’
20 procent hybride lesgeven
Ook SintLucas in Eindhoven neemt deel aan het programma Hybride lesgeven. De vmbo/mbo-opleiding heeft onder andere een best practice gedeeld op het platform (zie kader 1) dat openbaar toegankelijk is. Onderwijsadviseur Erno Mijland vertelt: ‘Hybride lesgeven is inmiddels een vast onderdeel van ons onderwijsprogramma. Sterker nog: we hebben onlangs met elkaar afgesproken dat de komende jaren tot 20 procent van onze lessen hybride wordt aangeboden.’
Om de kwaliteit van die lessen te kunnen garanderen heeft SintLucas nieuwe hardware aangeschaft. ‘Lesgeven met behulp van een laptop valt niet mee. De ingebouwde camera en microfoon bieden vaak niet de gewenste kwaliteit. Wij hebben dan ook gekozen om een breedbeeld camera, microfoons en luidsprekers aan te schaffen. De camera beschikt over kunstmatige intelligentie en zoomt automatisch in op de persoon die spreekt. Zo weten onze docenten zeker dat iedereen de les goed kan volgen. Of je nou in de collegebanken zit of thuis meekijkt vanaf je laptop.’
Wat is een goede hybride les?
SintLucas deelde haar ervaringen via het Hybride lesgeven-platform. ‘Mooi dat je elkaar kunt inspireren.’ Mijland stelt dat de kennis niet alleen tijdens de coronacrisis, maar ook daarna van pas komt. ‘Ik denk dat we als onderwijs lessen kunnen trekken uit deze unieke situatie. Laten we niet teruggaan naar het oude, maar samen op zoek gaan naar het nieuwe normaal.’
