Het belang van de moedertaal - terugblik HLE-event
Met de verdere internationalisering van de Brainportregio groeit ook de behoefte aan moedertaalscholen (= onderwijs waarbij de taal wordt gebruikt die voor de leerlingen het meest vertrouwd is). In de regio zijn er tientallen te vinden. Op donderdagavond 25 september kwamen tijdens de jaarlijkse HLE Networking Night vertegenwoordigers van die scholen samen, aangevuld met professionals uit het onderwijs, het bedrijfsleven en de overheid. De locatie? Het hippe Fifth NRE in Eindhoven. Naast een inspirerende keynote en verschillende workshops, was er vooral ruimte om bij te kletsen en te netwerken.
Al vanaf het begin heerst er enthousiasme en zoeken de bezoekers elkaar op. Bij de ene tafel wordt er Nederlands gepraat, verderop Spaans en natuurlijk kan ook Engels niet ontbreken. ‘Ik ben hier vanwege mijn masterscriptie’, vertelt Ajnur Hürsever van de Schule Zurlinden in Zürich. ‘Mijn collega Sabrina geeft straks de keynote en ik vroeg of ik mee naar Eindhoven mocht, want het is enorm waardevol om te zien hoe hier in de Brainportregio wordt gekeken naar moedertaalonderwijs. Dat zal weer anders zijn dan in Zwitserland.’
Vervolgens pakt Gisi Cannizzaro, oprichter van het Heritage Language Education Network, de microfoon om iedereen welkom te heten. ‘Deze editie is extra speciaal voor ons. Waar we ons tijdens deze jaarlijkse bijeenkomst eerst vooral focusten op het vieren van moedertaaldocenten, gaan we vandaag een stapje verder. We introduceren praktische tips om de moedertaalonderwijssector te versterken én we gaan brainstormen om moedertaalonderwijs meer te formaliseren in lijn met onze onlangs gepubliceerde visie.
Meerwaarde van moedertaallesprogramma’s
Het belang van de moedertaallesprogramma’s is in de afgelopen jaren flink veranderd, vertelt Sabrina Marruncheddu van de Zurich University of Teacher Education. ‘In Zwitserland was het bijvoorbeeld eerst nog zo dat kinderen de lesprogramma’s volgden, omdat ze uiteindelijk toch weer terugkeerden naar het land van herkomst. Het is dan belangrijk om je moedertaal op peil te houden.’ Nu veel internationals ervoor kiezen om zich voor langere tijd of zelfs definitief te vestigen in een nieuw land, is de beweegreden om de moedertaal te blijven spreken veranderd. Uit onderzoek blijkt namelijk dat integreren beter en sneller gaat als je ook de ruimte krijgt voor je eigen cultuur en identiteit. En daar draagt je moedertaal aan bij. Dat ziet ook workshopgever Linde van den Bosch, directeur van Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland (NOB). ‘Het motto van de Europese Dag van de Talen 2025 is: ‘Talen openen harten en geesten’. Mooier kan ik het niet zeggen, we moeten taaldiversiteit omarmen. Taal is onderdeel van je identiteit. Het verbindt, vergroot de sociale cohesie en laat je voelen dat jij en anderen ertoe doen. Daarmee groei je als wereldburger en behoud je talent in de Brainportregio.’
Integreren in regulier onderwijs
Op dit moment richt het merendeel van de gemeenschapsprogramma’s van het HLE Netwerk zich op basisschoolkinderen. En vinden de lessen vaak plaats buiten schooltijd. Gisi: ‘We willen graag dat deze initiatieven erkend en ondersteund worden, net zoals in Zwitserland. Dus daar zijn we hard mee bezig.’ Toch ontstaan er tijdens de brainstormsessie nu al ideeën voor mogelijke oplossingen. Zo ook bij Anna Kijak, zij is directeur van de Poolse School Eindhoven met ruim honderd leerlingen. ‘Zo'n moedertaalles is vaak iets extra’s dat de kinderen volgen, bijvoorbeeld op de zaterdag.’ Maar wat als je deze moedertaallessen bij veelvoorkomende talen, zoals Pools of Arabisch, aanbiedt in het regulier onderwijs? Als een inspirerende naschoolse activiteit? ‘In Amsterdam proberen ze dit nu, en in Ierland en Engeland gebeurt het al.’
Het is slechts een van de ideeën die tijdens de avond ter sprake komt. Want naarmate de avond vordert, worden alle verschillen tussen lesprogramma’s in binnen- en buitenland en de daarbij horende mogelijkheden steeds duidelijker. En juist dát was de bedoeling. Gisi: ‘Verschillende programma’s investeren al in professionalisering en we werken met partners aan verdere opleidingsmogelijkheden. Dit event was een verkenning om te kijken hoe iedereen het op een eigen manier aanpakt en wat we van elkaar kunnen leren. En natuurlijk was er alle aandacht om alle betrokken docenten te waarderen en versterken. Want we doen het allemaal samen.’
HLE Network organiseert regelmatig bijeenkomst en workshops. Op hlenet.org/events is een actueel overzicht te vinden.
Mede mogelijk gemaakt door Brainport
De jaarlijkse HLE Networking Night wordt financieel mede mogelijk gemaakt door middelen vanuit de Regio Deal Brainport Eindhoven.