Brainport Monitor 2020: Robuust en Veerkrachtig
Boodschap
De Coronapandemie maakt dat deze 13e editie van de Brainport Monitor een bijzondere editie is. Een editie waarbij veel cijfers teruggrijpen op de situatie van Zuidoost-Brabant in pre-Corona tijden. Een situatie die inmiddels uit een ver verleden lijkt te stammen maar in werkelijkheid nog geen 12 maanden oud is. Uit deze cijfers blijkt dat Zuidoost-Brabant, waar het Brainport Eindhoven ecosysteem haar zwaartepunt heeft, een robuuste uitgangspositie heeft om met vertrouwen naar de toekomst te kijken. De regionale economie groeit voor het zevende jaar op rij, het werkloosheidspercentage ligt op het laagste niveau sinds het begin van de metingen en de private R&D-uitgaven uit de regio zijn hoger dan ooit.
Tegelijkertijd staat buiten kijf dat de Coronacrisis een effect zal hebben op de reeks goede cijfers van de afgelopen jaren. Maatregelen om de verspreiding van het virus in te dammen hebben sommige branches hard geraakt en het ‘nieuwe normaal’ in binnen- en buitenland verstoren uitbreidingsplannen, maar kunnen deze ook juist versnellen. Een groot deel van de technologische industrie, in het bijzonder de chiptechnologie en medische technologie, heeft met inachtneming van de richtlijnen door kunnen produceren. Toch zorgt onzekerheid voor enige voorzichtigheid. De onzekerheid kan ervoor zorgen dat bedrijven noodgedwongen bepaalde investeringen tijdelijk uit- of zelfs afstellen. Investeringen die van belang zijn voor het toekomstig verdienvermogen. Desalniettemin geldt dat de basis van het Brainport Eindhoven ecosysteem robuust is door haar grote maakindustrie en door innovatie te koppelen aan maatschappelijke doelen. De regio is goed voor 23% van de landelijke private uitgaven aan R&D, ruim 41% van het aantal Nederlandse patenten en 19% van de landelijke R&D-onderzoekers werkt in Brabant, waarvan een groot deel in Brainport Eindhoven. Met haar focus op kennis en innovatie kan de regio voortbouwen op voldoende veerkracht om sterker uit de crisis te komen en werken aan toekomstig verdienvermogen.
Tekst gaat hieronder verder
Deze 13e editie van de Brainport Monitor laat zien dat er ook nog uitdagingen zijn. De krapte op de regionale arbeidsmarkt voor tech en IT blijft bijvoorbeeld onverminderd hoog. De topsector HTSM, waarin veel tech en IT personeel gezocht wordt, is de grootste werkgever in de regio. Bijna 17% van de banen in de regio zijn banen in de HTSM en inmiddels is ruim één op de tien Nederlandse banen in deze topsector te vinden in de Brainport regio. De clustering van tech en IT personeel binnen soortgelijke sectoren in de regio werkt bevorderend voor de uitwisseling van kennis en expertise, en dus innovatie. Tegelijkertijd geldt dat het tekort aan geschikt personeel een remmende werking heeft op de economische groei. Dat de vraag naar tech en IT personeel groot is, blijkt ook uit het feit dat bijna een derde van de ontstane vacatures in Zuidoost-Brabant behoort tot deze beroepsklassen. De krapte in deze beroepsklassen blijft ondanks Corona ook in het eerste en tweede kwartaal van 2020 aanhouden.
Om deze vacatures nu en in de toekomst in te kunnen blijven vullen, is het opleiden, ontwikkelen, om- en bijscholen en aantrekken van voldoende talent op alle niveaus van groot belang. Het aantal studenten dat voor technologie & ICT kiest, stijgt in Zuidoost-Brabant al sinds 2006 en komt in 2019 uit op ruim 32.000 studenten. Met name het aantal hbo en wo tech- en IT studenten zit in de lift. Een uitdaging blijft om technologie ook voor mbo studenten aantrekkelijk te maken. Bijna een kwart van de vacatures voor mbo geschoolden in de regio behoort bovendien tot de tech beroepsklasse. Op het voortgezet onderwijs stijgt het aandeel scholieren dat voor technologie kiest nauwelijks. Per onderwijsniveau zijn hier wel duidelijke verschillen. Van de onderwijsinstellingen op het voortgezet onderwijs is het aandeel vwo scholieren dat kiest voor een technologie profiel het hoogst. 63% van de scholieren op het vwo kiest voor een NG of NT profiel. Op de havo kiest 43% voor een technologisch profiel. Het aandeel scholieren dat voor zo’n profiel kiest, is op het vmbo het laagst (27%). De keuze voor technologie in het onderwijs houdt geen gelijke tred met de groeiende vraag naar tech en IT in de arbeidsmarkt. Een vraag die door bijvoorbeeld de energietransitie en digitalisering van het mkb nog meer zal toenemen. Hoewel een grote stijging van het aantal WW-uitkeringen in de regio nog uitblijft is een toekomstige toename vanwege Corona niet uit te sluiten. Naast opleiden, ontwikkelen en aantrekken speelt bij- en omscholen daarom een steeds belangrijkere rol.
Een derde uitdaging is de internationale handel. De Verenigde Staten en China zijn belangrijke afzetmarkten voor de regionale HTSM. Samen zijn de landen goed voor bijna 23% van de gehele Brabantse HTSM export. Een handelsconflict tussen beide landen heeft daarom ook impact op de HTSM sector in Brabant en met name Zuidoost-Brabant, dat 81% van de Brabantse HTSM export voor zijn rekening neemt. Daarnaast wordt er ook veel geïmporteerd uit, en geëxporteerd naar, Duitsland. Problemen in de Duitse (auto)industrie werken door in verwante industrietakken en leveranciers in Brainport Eindhoven. De effecten van bestaande en mogelijke nieuwe coronamaatregelen in het buitenland komen daar in 2020 nog bovenop. Diversificatie en het aanboren van nieuwe markten kunnen de afhankelijkheid verminderen.