ASML groeit als kool, en de regio ook. 'We zijn hard bezig onze productiecapaciteit uit te breiden'

“We zijn hard bezig onze productiecapaciteit uit te breiden”, kondigde ASML-baas Peter Wennink afgelopen maand aan tijdens de presentatie van de kwartaalcijfers. De Veldhovense chipmachinebedrijf kan nog altijd niet voldoen aan de hoge vraag, die tijdens de coronapandemie explodeerde. Veel sectoren hebben last van chipschaarste; de wereld is afhankelijk geworden van de halfgeleiderindustrie die chips moet leveren.  

Grote verantwoordelijkheid 

Er rust een grote verantwoordelijkheid op de schouders van ASML, dat van Philips spin-off doorgroeide naar marktleider op het gebied van lithografiemachines. Chips zitten overal in en de vraag is groter dan ooit. Het bedrijf is wereldwijd de enige fabrikant die EUV-machines maakt, waarmee de modernste microchips geproduceerd worden. ASML onderzoekt momenteel hoe ze hun totale productiecapaciteit substantieel kunnen verhogen en hoe toeleveranciers mee kunnen groeien.  

ASML wil het gaspedaal dus graag harder intrappen. Een van de grote vragen die daarmee gepaard gaan, is of de regio mee kan groeien, vertelt Monique Mols, hoofd mediarelaties. “Mensen in de regio zijn altijd trots geweest op ASML, zeker toen het economisch gezien minder ging in Nederland. Maar inmiddels zijn we zo groot dat we moeten nadenken over hoe we die groei kunnen opvangen, want de groei brengt ook nadelen met zich mee. Het verkeer rondom onze locatie in Veldhoven wordt drukker, de scholen worden drukker, er komen steeds meer internationals in de regio wonen, een huis kopen wordt lastiger voor iedereen. Met al deze vraagstukken houden wij ons ook bezig.”  

Die verantwoordelijkheid begint Mols steeds sterker te voelen. “Er wordt heel anders naar ons gekeken dan tien jaar geleden. Alles wat we zeggen, ligt onder een vergrootglas; we kunnen ons niet meer gedragen als een start-up. Samenwerken met partners uit de regio is heel belangrijk om groei mogelijk te maken. Zo investeren we in duurzame mobiliteit en bespreken we problemen in huisvesting met de overheid en anderen. ASML is in beginsel bereid om in een publiek-private samenwerking bij te dragen aan de realisatie van nieuwe woningen in de regio.”  

‘Een goede buur’ 

Om de regio mee te trekken, is het belangrijk om “een goede buur” te zijn, vindt Mols. “We zijn nadrukkelijk onderdeel van de regio waarin we groot zijn geworden. Het contact met onze omgeving vinden we belangrijk en daar nemen we verantwoordelijkheid voor.” Daarom begon Mols acht jaar geleden met het organiseren van Burenavonden, waarop omwonenden een rondleiding krijgen en in gesprek gaan. ASML is actief in de regio, onder andere als partner van PSV en Van Gogh. Bovendien organiseert het bedrijf bijlessen in bètavakken en heeft ASML onlangs aangekondigd alle basisscholen in de regio technieklessen van Mad Science aan te bieden. “Dat soort initiatieven wordt alleen maar belangrijker om de band met onze omgeving te versterken.” 

Een zweem van innovatie  

Het maatschappelijke bewustzijn vindt ook weerklank in de reputatie van het bedrijf. In de RepTrak ranking van 2022 komen ze dit jaar (opnieuw) als tweede uit de bus. “De reputatie van ASML is geen product van onze communicatie-afdeling. Iedere collega die hier van de campus affietst, is ambassadeur van het bedrijf.”  

Mols denkt dat er voor buitenstaanders een zweem van innovatie om ASML heen hangt, maar dat er ook nog veel mensen zijn die niet weten wát het bedrijf precies doet. “Dat kunnen we dus nog beter laten zien. Maar of je nu elke week in de krant moet staan? Ik denk het niet.” 

Politici weten steeds vaker wat ASML precies doet en wat er in de Brainportregio gebeurt, denkt Mols. “Zonder de juiste ondersteuning vanuit Den Haag, wordt het namelijk heel moeilijk om door te groeien. Het is dus heel belangrijk om ons verhaal en dat van de Brainportregio goed over te brengen en het belang van de regio voor Nederland te laten zien, samen met onze partners.” 

Nanci Hogenboom, head of employer brand, houdt zich bezig met een andere grote uitdaging: het aantrekken van nieuw talent. Het unieke selling point?

“Als je bij ASML werkt, schrijf je de schoolboeken van de toekomst. Wat je hier doet, kun je niet leren op school.” 

Ook de betrokkenheid van de huidige 32.000 werknemers is een punt van aandacht. “Een belangrijk vraagstuk is: hoe behouden we de goede delen van onze cultuur en identiteit, terwijl we ook inclusiever en internationaler worden?” Daarom doen Hogenboom en het HR team onder andere onderzoek naar de betrokkenheid van medewerkers, maar kijkt ook naar praktische zaken. Zo zijn er in de ASML restaurants niet alleen broodjes kaas met een glas melk verkrijgbaar, maar ook Aziatische, Indiase en Zuid-Amerikaanse gerechten. “Zo laten we mensen zien dat ze welkom zijn en dat er aan ze gedacht wordt.”  

Extreme samenwerking 

Hogenboom werkte bij veel verschillende bedrijven in onder andere de Verenigde Staten, maar ziet bij ASML een extreme manier van samenwerken die ze niet eerder zag. “Als er een probleem opgelost moet worden, komen er binnen no-time tien mensen van verschillende bedrijven bij elkaar om het op te pakken. Dat is gewoon echt iets uit de Brainportregio.” Waar het schakelen voorheen heel organisch verliep, wordt dat steeds lastiger nu ASML zo snel groeit, merkt Hogenboom. “We moeten het nu structureel in de bedrijfsvoering opnemen. Dat is wennen, maar wel belangrijk, want we willen dat vermogen niet verliezen.”  

“Dat geldt inderdaad voor veel dingen bij ASML”, vult Mols aan. “Voor innovatie heb je een bepaalde mate van vrijheid nodig, mensen moeten eigenzinnig kunnen zijn. De vraag is hoe we dat kunnen behouden, terwijl we onszelf aan de andere kant óók strakker moeten organiseren. Want ook dat is een vereiste als je groeit.”  

Ook beaamt Mols dat de samenwerking in de Brainportregio indrukwekkend is. Het feit dat ASML is voortgekomen uit Philips, is daar een voorbeeld van. “In het begin, hadden we het kapitaal niet. Daar heeft zowel Philips als de overheid bij geholpen door middel van innovatiekredieten. Daarnaast hebben we door de jaren heen een groot netwerk van leveranciers opgebouwd. We kunnen en willen alles niet zelf doen. Dat is uitgegroeid tot een waanzinnig systeem van leveranciers waarin Brainport een spilfunctie inneemt.”  

Binnen die functie denkt Brainport na over een brede welvaart waar iedereen uit de regio onderdeel van is. “Slim is niet perse dat je een PhD hebt, maar dat je onderdeel wilt zijn van iets dat groter is dan jijzelf. Die maatschappelijke aanpak is onmisbaar. Je kunt niet succesvol zijn als je omgeving dat niet is.”