Het verhaal van MUSA: de beste microchirurgische robot ter wereld
Tijdens Pioneers in Medtech vertellen we verhalen over start-ups, toeleveranciers en wetenschappers die werken aan de medische technologie van de toekomst. In deze tweede aflevering: Sjaak Deckers, CEO van medtech bedrijf Microsure.
Microsure, gevestigd in Eindhoven, ontwikkelt robotplatforms voor microchirurgische operaties. De onderneming bestaat inmiddels zes jaar en is uitgegroeid tot een volwassen bedrijf. Het begint allemaal in het laboratorium van de TU/e waar professor Maarten Steinbuch van een aantal plastisch chirurgen van het Maastricht Universitair Medisch Centrum de vraag krijgt een robot te ontwikkelen.
Microchirurgen hechten hele fijne vaatjes en structuren. Deze werkzaamheden zijn zo fijn, dat ze op de rand van menselijk kunnen zitten, legt Deckers uit. “Kleine bloedvaatjes kunnen een diameter hebben van een halve millimeter of kleiner. Een microchirurg moet, om twee vaatjes aan elkaar te zetten, minimaal vier of vijf hechtingen maken in een vaatje dat hij nauwelijks kan zien. Wanneer een kind met een afgerukte vinger op de spoedeisende hulp komt, wordt de vinger vaak geamputeerd. Simpelweg, omdat het te veel tijd en moeite kost en er te weinig artsen zijn die zo’n operatie kunnen uitvoeren.”
MUSA-1 en 2
Steinbuch en zijn promovendus Raimondo Cau ontwikkelen een prototype (MUSA-1) dat dit soort operaties moet vergemakkelijken. Dit slaagt zo goed dat TU/e in 2016 zegt: maak er een bedrijf van. Zo wordt start-up Microsure geboren, waar ze verder werken aan een robot die de markt op kan.
Het roer om
Als Deckers twee jaar geleden aantreedt, wordt duidelijk dat MUSA-2 nog geen volwassen product is. Na intensief gebruik heeft het te veel reparaties en testen nodig en het voldoet nog niet aan alle wensen van de artsen. Deckers ziet het vaker bij spin-offs van universiteiten: ze hebben uitzonderlijke kennis in huis, maar te weinig industriële ervaring. De CEO besluit, samen met het management, om het roer om te gooien en een nieuwe, verbeterde versie te ontwikkelen. “Die beslissing kwam als een grote schok voor het bedrijf en investeerders, maar inmiddels is iedereen er blij mee.”
Voor Deckers, die promoveerde als fysicus, is het niet de eerste keer dat hij dit soort ingrijpende beslissingen moet nemen. Zo was hij bij Philips betrokken bij een start-up voor platte röntgendetectoren, dat inmiddels is uitgegroeid tot het grootste bedrijf in zijn soort. Ook richtte hij zelf twee bedrijven op: Sapiens, dat in 2014 verkocht is aan Medtronic en GTX Medical (nu Onward Medical), dat inmiddels een notering aan de Euronext Amsterdam en Brussel heeft.
MUSA-3: een waslijst aan eisen
Om een robot te ontwikkelen die wél de markt op kan, is het klinische team van Microsure in gesprek met een groot aantal artsen. Die gesprekken leveren een lijst met aanvullende eisen op. Zo moet het apparaat op een karretje staan zodat het gemakkelijk te installeren is, een voldoende groot operatiegebied kunnen bestrijken en grote bewegingsvrijheid hebben. En: wanneer de stroom uitvalt, moeten de armen niet naar beneden (op de patiënt) vallen, maar bevriezen.
“Vervolgens vertaalt ons ontwikkelteam, dat bestaat uit mechanici, elektronici, softwareontwikkelaars en regeltechnici, die eisen naar concepten. Die concepten worden getest en bijgeschaafd. We zijn nu in de laatste fase waarin we al die losse delen integreren en testen of ze ook samen aan de eisen van de clinici voldoen”, vertelt Deckers.
Al die eisen komen samen in de MUSA-3. Je kunt je het gebruik ervan als volgt voorstellen: een chirurg bestuurt vanachter een tafel twee joysticks in de vorm van een soort pincetten. Hij kijkt daarbij met een 3D-bril naar een groot scherm dat is aangesloten op een digitale microscoop die boven de patiënt hangt. De bewegingen die de arts met de joysticks maakt, worden gedetecteerd en vertaald naar bewegingen van de instrumenten op de robotarmen. Die bewegingen kunnen tot wel twintig keer verkleind worden en eventuele trillingen van de handen van de arts worden weggefilterd. Aan de uiteinden van de robotarmen kunnen chirurgen verschillende micro-instrumenten - een pincet, naaldvoerder of schaartjes - bevestigen.
