‘Verandering kan niet op één plek plaatsvinden’
De Brainportregio wordt steeds internationaler. Dat biedt kansen, maar vraagt ook iets van kinderopvanglocaties en het basis-, voorgezet- en speciaal onderwijs. Daarom werken overheden, het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen samen aan het waarmaken van dezelfde ambitie: in 2027 is de regio zo ingericht dat ze kan inspelen op de steeds fluctuerende instroom van internationale kinderen. Hoe we dat doen, en waar kansen en uitdagingen liggen? Daarover vertellen pedagogisch medewerkers, leraren, bestuurders en beleidsmakers. Deze keer: Mieke Theus, wethouder (met onder andere onderwijs in haar portefeuille) bij gemeente Valkenswaard.
Een paar jaar geleden was er in de gemeente Valkenswaard nauwelijks sprake van internationalisering van het onderwijs. Ondertussen was die verandering al wel zichtbaar op de Eindhovense basisschool waar Mieke Theus destijds schooldirecteur was. Fast forward naar 2025. ‘Als wethouder maak ik om de twee jaar, samen met de onderwijsambtenaren, een rondje langs de kinderopvanglocaties en scholen. Deze ronde merk ik dat het thema véél meer speelt in Valkenswaard. Scholen en kinderopvanglocaties lopen nu vaker tegen zaken aan als: hoe communiceer ik op een goede manier met internationale ouders? En hoe stem ik af wat past bij elk gezin, als er zoveel verschillende culturen meespelen?’
Nieuwkomers welkom heten
‘Maar’, benadrukt ze, ‘internationalisering raakt de gemeente zoveel breder dan alleen in het onderwijs. Van de woningbouw en het sociale domein tot onze lokale voetbalclub. Als gemeente hebben we er baat bij dat nieuwkomers integreren. Dat vraagt van ons dat wij hen zien en welkom heten. In het onderwijs, maar ook daarbuiten. Zo nodigen we als gemeente nieuwkomers actief uit voor de nieuwjaarsreceptie. Het is een kleine actie, maar het heeft impact.’
Grootste uitdaging
Die brede blik is belangrijk. Toch is het onderwijs vaak als een van de eerste aan zet wanneer de samenleving verandert. ‘Kijk maar naar de oorlog in Oekraïne. Eén gebeurtenis kan ervoor zorgen dat een grote groep kinderen behoefte heeft aan nieuwkomersonderwijs. Andersom kan ook gebeuren: als het veilig is in Oekraïne neemt het aantal kinderen dat nieuwkomersonderwijs volgt waarschijnlijk weer af. Hoe behouden we dan onze expertise? En kunnen we op- en afschalen in onze ondersteuning? We moeten dus zorgen voor een infrastructuur die klaar is voor zulke fluctuaties. Daar ligt denk ik de grootste uitdaging.’
‘Samen staan we sterk’
Om zulke uitdagingen aan te gaan, is volgens de wethouder samenwerking nodig. ‘Als voormalig schooldirecteur weet ik hoe de praktijk op een school eruitziet. Het maakt me ook extra gemotiveerd om de samenwerking op te zoeken en het goede te doen voor het kind.’ Zo is Mieke Theus lid van de Taskforce Onderwijsopgave Brainport, waarin vertegenwoordigers vanuit de kinderopvang, (speciaal) onderwijs, het bedrijfsleven en gemeenten internationalisering van het onderwijs bespreken. ‘We delen kennis en knowhow met elkaar. Bovendien staan we samen sterk en kunnen we één vuist maken richting het Rijk. Als wij als individuele gemeente, bij wijze van spreken, om twee extra leslokalen vragen, komen we niet ver. Maar als we als regio laten zien dat internationalisering zorgt voor een structurele behoefte aan extra onderwijsruimte, kunnen we misschien wél iets in beweging zetten.’
Samenwerken buiten de taskforce
Mieke Theus zoekt de samenwerking ook buiten de taskforce op. ‘Verandering kan niet op één plek plaatsvinden. Daarom pleit ik er telkens voor dat álle wethouders – in de taskforce zitten er drie – op een bepaalde manier aangesloten zijn en dat we onze kennis breed delen in de regio.’ De Valkenswaardse wethouder vindt dat er ook verder gekeken moet worden dan het onderwijs, overheden en het bedrijfsleven. ‘Ik denk bijvoorbeeld dat het goed is als ook de GGD aansluit bij de taskforce. Daaronder vallen de consultatiebureaus, die een belangrijke rol spelen bij verwijzingen naar voor- en vroegschoolse educatie (extra ondersteuning voor peuters en kleuters met een taalachterstand). Het zou mooi zijn als internationale ouders de weg naar die onderwijsvorm vaker weten te vinden.’
Nieuwe energie
Hoewel er dus uitdagingen komen kijken bij internationalisering van het onderwijs, zijn er ook kansen, volgens de wethouder. ‘Andere culturen brengen nieuwe energie. Het verrijkt ons als regio. Bovendien hebben we internationals keihard nodig op de arbeidsmarkt.’ Volgens Mieke Theus mogen we trots zijn dat de Brainportregio kan uitgroeien tot de economische motor van Nederland. ‘Maar dan moeten we er wel voor zorgen dat die welvaart ook voor iedereen iets betekent. Iedereen moet kunnen meeprofiteren.’
Regionale Uitvoeringsagenda Internationalisering Onderwijs
Dit artikel is onderdeel van een reeks interviews met bestuurders en professionals uit de kinderopvang en het onderwijs. Zij vertellen over wat internationalisering van het onderwijs voor hen betekent en hoe zij werken aan de Regionale Uitvoeringsagenda.
Deze agenda gaat over de kansen die internationalisering van de Brainportregio biedt, maar gaat ook in op de druk die dit met zich meebrengt voor de kinderopvang en het funderend onderwijs. Samen werken we aan een passend en flexibel onderwijsaanbod voor de verschillende doelgroepen, en aan fysieke onderwijsvoorzieningen. We zorgen ervoor dat alle kinderen zich welkom voelen in de Brainportregio én dat alle kinderen de kansen die onze regio biedt optimaal kunnen benutten.
De agenda kun je hier downloaden. Voor meer informatie neem je contact op met Mieke Zijlstra, programmamanager, m.zijlstra@brainportdevelopment.
Neem contact op met Mieke Zijlstra