VONK* aanwinst voor Brainport Eindhoven en Genneper Parken: ‘Hoe werd Eindhoven de stad die het nu is?’
Soms komen kansen voorbij, waarbij niet alleen een vernieuwd museum gerealiseerd kan worden, maar ook het omliggende gebied een échte impuls krijgt. Zo ook in het project VONK*, waarin naast het opschalen en vernieuwen van het huidige preHistorisch Dorp ook Genneper Parken een ruimtelijke impuls krijgt”. Een grote transformatie van het huidige preHistorisch Dorp moet daar de komende jaren verandering in gaan brengen. Door de investering vanuit de Regio Deal krijgt het museum de kans om op te schalen én te veranderen. Directeur-bestuurder Ward Rennen: ‘We gaan ons richten op de belangrijkste transformatiemomenten in de geschiedenis van stad en regio. En: we gaan het samen doen mét de bezoekers!’
Visuals © Tinker imagineers
Het preHistorisch Dorp. We zijn er allemaal wel eens geweest. Met school, tijdens een kinderfeestje of met opa en oma. Of later, met onze eigen kinderen. ‘Zo gaat het meestal met musea’, zegt Ward Rennen. ‘Tussen je twaalfde en dertigste levensjaar bezoek je nauwelijks een museum. Met een uitzondering voor musea die iets met technologie doen. Die kunnen de jeugd tot zestien jaar nog bereiken. Of kunstmusea die inspelen op een niche die voor bepaalde studenten interessant is.’
Nieuwe identiteit
Al enkele jaren geleden realiseerde de directeur van het preHistorisch Dorp zich dat het bestaande concept aan vernieuwing toe was. De zoektocht naar een nieuwe identiteit kreeg met de komst van de Regio Deal een stevige versnelling. Ward Rennen: ‘Als cultuurhistorisch museum van Eindhoven hebben wij twee poten: het preHistorisch Dorp natuurlijk, maar we hebben ook het beheer van de collectie van voormalig Museum Kempenland. Tot nu toe waren we niet in staat om de hele geschiedenis van Eindhoven op een goede manier te ontsluiten voor een breed publiek. In de afgelopen jaren hebben we wel goede stappen gezet met bijvoorbeeld het rondreizende ‘Museum door de stad’, maar je wilt eigenlijk een vaste plek waar bewoners, nieuwkomers en bezoekers binnen kunnen lopen en waar je op hoofdlijnen over die geschiedenis kunt vertellen.’
Accent op laatste 150 jaar
Dát laatste is de gedachte achter het nieuwe museum dat de naam VONK* heeft gekregen. Hoe werd Eindhoven de stad die het nu is, wordt de centrale vraag die beantwoord wordt in een museum waarin de bezoeker een grote rol gaat spelen. ‘Om de bezoeker enig houvast te geven, zit er wel een chronologische lijn in het park, maar we gaan werken vanuit een aantal thema’s’, vertelt Ward. ‘Kijk, het preHistorisch Dorp ging al veel verder dan de prehistorie. Ook de periode tot de tachtigjarige oorlog, trouwens een heel belangrijke periode in de geschiedenis van de stad, wordt daar belicht. In VONK* komen straks ook de andere tijdvakken aan de beurt, zoals de industriële revolutie, de vooroorlogse jaren, de wereldoorlogen, de jaren negentig en de periode daarna. Ten opzichte van het huidige museum, zal er meer accent komen te liggen op de laatste honderdvijftig jaar, juist omdat er in die tijd enorm veel veranderd is.’
Thematisch
In VONK* worden antwoorden gegeven op de vele vragen waar we als stad en regio vandaan komen. Waar komt onze culturele identiteit vandaan, waarom staan wij zo bekend om onze gemoedelijkheid, wat is precies die Brabantse cultuur en waarom ontstond die hier, maar ook, waarom zit die samenwerking zo in de haarvaten van onze regio en waarom landde Philips juist in de infrastructuur van onze regio? ‘De overgang van ambacht en nijverheid naar industrialisering komt natuurlijk niet zomaar’, duidt de directeur-bestuurder. ‘Daarom werken we ook vanuit vijf vaste thema’s. Binnen zo’n thema zie je de samenhang, de verbanden.’
De thema’s die in het nieuwe museum verbeeld gaan worden, zijn: de sociale geschiedenis van migratie, technologische innovatie en hoe Eindhoven het licht zag, vakmanschap en ambacht, de evolutie van de coöperatiemaatschappij en de ontwikkeling van het landschap.
Geschiedenis meemaken
VONK* wordt straks ongeveer dubbel zo groot als het preHistorisch Dorp. Er komt een nieuw entreegebouw dat deels ook gratis toegankelijk wordt als ontmoetingsplaats en horecavoorziening. Belangrijk element van VONK* is de Maakschuur. Ward: ‘We gaan samen geschiedenis maken. Dat doen we door middel van ‘vonken’. In het park komen tien toestellen, zogenoemde vonken te staan. Basis voor elke vonk is een verhaal dat we samen met het publiek maken en aanpassen. Wij zijn de regisseur en procesbegeleiders en de bezoekers denken en bouwen mee. De constructie van het toestel maken we vervolgens met experts, waarbij we specialisten uit het bedrijfsleven in contact brengen met leerlingen en studenten van het vmbo en het mbo. De afbouw doen we weer samen met het publiek. Geschiedenis gaat op die manier mensen met elkaar verbinden; we gaan verhalen delen en verschillen overbruggen.’
Regio Deal Brainport Eindhoven
Met de Regio Deal is een traject in gang gezet dat, als alles volgens plan verloopt, moet leiden tot een nieuw museum dat eind 2024 geopend wordt. Tegelijkertijd voegen we met dit plan meer openbaar groen rondom het nieuwe museum toe en krijgt de ruimtelijke kwaliteit van de noordkant van Genneper Parken daarmee een flinke upgrade. Dat past bij de kwaliteiten in dit gebied, en vormt een echte win-win-win situatie. ‘We willen graag groeien naar zo’n 100.000 bezoekers per jaar’, zegt Ward Rennen. ‘En we kunnen straks twaalf maanden open! Of de financiering past bij onze ambities? Gelukkig hebben we de cofinanciering nu rond en we merken dat er, met de aankondiging van onze plannen, veel enthousiasme loskomt. Onze begroting ligt nu rond de 8,5 miljoen euro, maar het zou mooi zijn als we die nog wat kunnen opschroeven.’