Naar buiten om aardrijkskunde te leren

Het wonder van Eindhoven

De burgemeester van Eindhoven nam de leerlingen mee in het verleden, heden en toekomst van Eindhoven en leerde hen over de uitdagingen van zo’n innovatieve stad. Hij vertelde over ‘het wonder van Eindhoven’; hoe de stad zich ontwikkelde van maakindustriegericht naar een kennisgerichte industrie. Tekenend daarvoor was de verschoven focus van Philips van gloeilampenfabriek naar de ontwikkeling van patenten. De economische crisis in de jaren ’90, waarin ook DAF nog failliet ging, en in totaal 40.000 tot 50.000 mensen mensen hun baan verloren kwam aan bod, om zo de leerlingen te vertellen hoe Eindhoven op wist te krabbelen zonder staatssteun. De unieke triple helix samenwerking van lokale overheid, industrie en kennisinstellingen zorgde voor een economische bloei. Een belangrijke taak van Brainport Eindhoven, dat voortkwam uit deze samenwerking, is dat er gewerkt wordt aan het oplossen maatschappelijke problemen op het gebied van gezondheid, energie, mobiliteit en veiligheid met technologie.

Stedelijk gebied: huisvesting en mobiliteit

Ook kregen de leerlingen te horen wat de impact van de enorme hoeveelheid arbeiders van de Philips gloeilampenfabriek was op het stedelijk gebied en de huidige uitdagingen op het gebied van huisvesting. Want de stad heeft meer werknemers nodig in de hightech kennis- en maakindustrie, en dus ook woonruimte, maar er is weinig grond om op te bouwen. Bovendien wil de burgemeester de ‘groene longen van Eindhoven’ niet aantasten. Hoogbouw lijkt de ideale oplossing om tot 2040 62.000 extra woningen te creëren, al ziet de burgemeester liever oplossing dicht bij de grond.

De leerlingen leerden over de uitdagingen van zo’n grote stad met internationaal karakter, die ook nog eens een wereldtoppositie hoog te houden heeft. Want met woningen alleen ben je er nog niet. Ook het voorzieningenniveau moet op peil worden gebracht en toegankelijk zijn voor de 172 nationaliteiten in de stad.

En wat te denken over de bereikbaarheid en duurzaamheid van het verkeer? Leerling Lucas vroeg of er ook milieuzones in Eindhoven komen. De burgemeester gaf aan deze alleen in te zetten als er goede alternatieven zijn. Daarvoor is hulp vanuit de overheid nodig. Een ander leerling vroeg naar het vervoer van de burgemeester zelf, die aangaf in een elektrische auto te rijden, dus zonder emissie.

Contextrijk leren

Dit schooljaar is het Huygens Lyceum  gestart met contextrijk leren binnen het vak aardrijkskunde.In plaats van leren vanuit de schoolbanken gaan de leerlingen erop uit om les te volgen. In het project, met globalisering als thema, is de eigen omgeving het studieobject. Aardrijkskunde is dichterbij dan de leerlingen beseffen en  door de opgedane kennis te koppelen aan de eigen omgeving wordt duidelijk dat dat hetgeen zij leren in de aardrijkskundeles ertoe doet. Het is dichtbij en het is herkenbaar. Het is eigen.

Initiatiefnemers van het project zijn docenten Edwin van den Linden en Marcel van Leuken. Zij vertellen: “We willen in de aardrijkskundelessen altijd de buitenwereld het klaslokaal in halen. Dat lukt vrij aardig door in te gaan op de actualiteiten en te vragen naar de ervaringen van leerlingen. Hiermee proberen we contextrijk te leren. We vonden echter dat het beter kan en moet. Daarom hebben we de twee werelden omgedraaid: weggaan uit het klaslokaal en de buitenwereld induiken. Onze stad leent zich bij uitstek om met leerlingen actuele geografische vraagstukken te behandelen. Het eerste vraagstuk betreft globalisering. Maar ook het waterbeleid, klimaatvraagstukken en uitdagingen omtrent de leefbaarheid van je leefomgeving willen we buiten het klaslokaal gaan onderzoeken. We willen leerlingen hun zintuigen de kost geven. Wat zien ze in hun omgeving? Wat voelen ze erbij? En hoe benaderen ze vanuit daar de verschillende vraagstukken?”

De leerlingen bezoeken dan ook meerdere organisaties binnen de curriculumopdrachten, zoals DAF en High Tech Campus op een later moment. Marcel: “Het eerste uitsapje naar de DAF, een rondleiding met Philips als thema en het bezoek aan de burgemeester sterken ons in onze aanpak. De ervaringen die de leerlingen opdoen, hebben veel meer betekenis. Voorheen hadden veel leerlingen geen idee hoe omvangrijk de taak is om een stad te ‘runnen’. Ze fietsten er doorheen zonder dat te beseffen. Eén van de leerlingen wist te vertellen dat er een hoog flatgebouw verrijst vlak voor haar voordeur. Ze heeft nu de context waarom Eindhoven verticaal moet bouwen. Een andere leerling houdt zich in de les vooral bezig met zijn nieuwe brommer. Het bezoek bij de burgemeester daagde hem uit om inhoudelijk een sterke vraag te stellen: “Wat is het trademark van Eindhoven over 10 jaar?”. Na afloop gaf hij aan waarom hij zo betrokken was: “Ja hallo, het is de burgemeester! Hoe vaak krijg ik de kans om een vraag aan hem te stellen!” Hij was duidelijk onder de indruk en heeft zo de perfecte kapstok gekregen om het globaliseringsvraagstuk een plek te geven.”

Iedere vrijdagmiddag betrekken de leerlingen eveneens de ‘huiskamer’ van Tech Playgrounds. Vanuit deze locatie kunnen de leerlingen makkelijk de stad in voor allerlei projectopdrachten, zoals fotografieopdrachten, en een extra voordeel is dat een andere locatie dan school heel inspirerend is. Het stimuleert de kinderen anders te denken en tegen de omgeving aan te kijken.

Marcel zegt daarover: “We zijn enorm verheugd dat ons thuishonk op de Lindenlaan bij Dynamo is. Midden in een historische en levendige wijk. Slechts op 7 minuten fietsen van school, maar toch in het bruisende gedeelte van de stad, vlakbij het centrum en Strijp-S. Alleen de route er naartoe levert al gespreksstof op. Leerlingen leren anders naar hun omgeving kijken. Ook het pand van Dynamo zelf prikkelt de leerlingen. Geen vierkante doos met tafels in busopstelling, maar een ruimte die industrieel en knus oogt. Het denkpatroon van leerlingen is direct anders.”