Meet the Coordinator: Paul Nijhof
School: Kindcentrum Mozaïek
Functie(s): coördinator nieuwkomersonderwijs, leerkracht en ambulant begeleider
Werkzaam sinds: augustus 2019
Taakuren voor coördinatorschap: 16 uur per week
Hoe is Onderwijs Aan Nieuwkomers georganiseerd in jullie school?
Op Kindcentrum Mozaïek in Helmond hebben we een gespecialiseerd jaarprogramma voor nieuwkomers tussen 6 en 12 jaar. Met dit programma leren ze de Nederlandse taal en (onderwijs)cultuur kennen. Er is extra aandacht is voor de sociaal-emotionele ontwikkeling, omdat nieuwkomers vaak te maken hebben ingrijpende gebeurtenissen en er sprake is van mogelijk trauma.
Momenteel hebben we 6 nieuwkomersgroepen. Er is een instroomgroep waar startende leerlingen gedurende 10 weken de basiswoorden in de Nederlandse taal en routines op school leren kennen. In deze groep is extra ondersteuning aanwezig. Na een periode van ongeveer 10 weken kan het kind doorstromen naar een nieuwkomersgroep passend bij de leeftijd. Omdat het hele jaar door instroom (en uitstroom) is, hebben we het onderwijsaanbod concentrisch opgebouwd. Er zijn 5 hoofdthema’s die altijd 2 weken worden aangeboden. Telkens komen dezelfde thema’s terug met weer nieuwe onderwerpen en uitbreiding op de bestaande woordenclusters. Na de instroomgroep kan de leerling zodoende op elk moment aanhaken in een vervolggroep waar het programma (nog) beter op niveau kan worden voortgezet.
Op onze school bieden we ook regulier onderwijs aan (groep 1 t/m 8). Nieuwkomers met de kleuterleeftijd sluiten direct aan binnen het regulier onderwijs. De leerdoelen liggen nog dicht bij die van Nederlandse kleuters en het is effectief om ze daarom direct te integreren met elkaar. Binnen de kleuterklassen is uiteraard ook NT2/nieuwkomersexpertise aanwezig, net als een rijk en krachtig aanbod gericht op de taalontwikkeling.
Welke externe organisaties zijn er betrokken bij Onderwijs Aan Nieuwkomers? Hoe werk je daarmee samen?
We werken samen met veel verschillende externe organisaties. Een voorbeeld is Vluchtelingenwerk. Zij ondersteunen de nieuwkomers met de aanmelding en intake: het leggen van contact, de tolkmogelijkheden in kaart brengen en het voorbereiden van de juiste documenten.
We werken samen met de GGD die ook nieuwkomers screenen op onze locatie. De informatie uit de screening kan met toestemming van ouders snel gedeeld worden met school. Zo komen we snel te weten of de ogen en oren goed functioneren. Ook kunnen we bij twijfel of zorgen kinderen met urgentie laten oproepen om zo fysieke ontwikkelingsaspecten te bevestigen of uit te sluiten.
KC Mozaïek werkt ook samen met opleidingen, waarbij studenten bewust kunnen kiezen voor een stage binnen het nieuwkomersonderwijs. Een waardevolle stage waar je veel kan leren over het bijdragen aan de tweedetaalverwerving en het traumasensitief lesgeven aan kinderen.
Naast de interne zorgroute hebben we ook te maken met externe organisaties en professionals die bijdragen aan (het in beeld brengen van) de ontwikkeling van de leerling en meedenken over het inrichten van passend onderwijs.
Verder hebben we te maken met zorgprofessionals, zoals logopedisten en gezinsbegeleiders. Een extra uitdaging is daarbij altijd de taal en het referentiekader van nieuwkomers. Het elkaar ondersteunen in het proces is daarbij wenselijk voor alle betrokkenen.
Hoe betrek je ouders bij het onderwijs?
Om te beginnen door ze goed te informeren bij de rondleiding en intake. Nieuwkomers hebben een verschillend referentiekader vanuit het land van herkomst. Het is zaak om samen stap voor stap toe te werken naar een gezamenlijk referentiekader. Je kan ervan uit gaan dat alle schoolactiviteiten in Nederland voor het eerst beleefd worden. Daar hoort telkens een goede informatievoorziening bij. Dit doe je door te communiceren wat ouders van school mogen verwachten en wat er vanuit school andersom ook verwacht wordt van de ouders. De communicatie proberen we zo veel mogelijk te faciliteren in zowel het Nederlands en Engels, maar ook de moedertaal. Dit geldt zowel voor de brieven als de gesprekken die we voeren op school. We hebben de beschikking over verschillende meertalige collega’s die samen de meest voorkomende talen van onze populatie spreken. Dit verhoogt de betrokkenheid van ouders. Verder zorgen alle collega’s dat ze direct na schooltijd zichtbaar zijn bij de schooluitgang of speelplaats, zodat er ruimte is voor contact de ouders. Voor schooltijd doe ik dat zelf of een collega ook bij de voordeur. Ik heb in verschillende talen geleerd hoe ik kan groeten en dat zorgt voor een laagdrempelig contact.
Wat is jouw rol als coördinator Nieuwkomersonderwijs?
Als coördinator nieuwkomersonderwijs zorg ik voor de dagelijkse aansturing van onze unit. Binnen de unit Onderwijs aan nieuwkomers werken (verdeeld over de dagen) 15 verschillende personen. Dat zijn leerkrachten, onderwijsassistenten, een taalexpert, logopedist en een IB’er. We zitten door de enorme groei tijdelijk op een sublocatie met onze unit, waarbij er ook veel facilitaire zaken momenteel de aandacht vragen van me. Inhoudelijk draag ik bij aanmeldingen zorg voor de intake, communicatie met de leerkracht hierover en de dossiervorming. Daarnaast draag ik bij aan (de facilitering van) de ontwikkeling van ons curriculum en monitor ik de kwaliteit die we nastreven. Ook is de organisatorische en beleidsmatige afstemming met externe partijen belangrijk, zoals scholen en stichtingen binnen ons werkgebied, de betreffende gemeenten en het Samenwerkingsverband.
Hoe wordt nieuwkomersonderwijs gecombineerd met het regulier onderwijs?
Sinds schooljaar 2022/2023 hebben we (een straat verder) een tweede locatie geopend door de enorme groei van het leerlingenaantal. Uit organisatorisch oogpunt zitten we op de sublocatie met alle nieuwkomersgroepen, maar dat heeft uiteraard ook als gevolg dat de combinatie met het reguliere onderwijsgroepen moeilijker te maken is. Normaliter laten we de nieuwkomers samen met de kinderen van regulier onderwijs buitenspelen. Ook zijn spel- en creatieve activiteiten regelmatig overstijgend georganiseerd. Kindgericht kunnen nieuwkomers binnen het regulier onderwijs instructies halen. Of versneld doorstromen na stap voor stap steeds meer vakgebieden aan te sluiten binnen een reguliere groep.
Over ongeveer een jaar zal een andere organisatie uit het hoofdgebouw vertrekken, waardoor we weer op één locatie kunnen huisvesten. Daar kijken we naar uit. Het levert in alle opzichten heel veel voordelen op. Eén van die voordelen is zeker ook de integratie van nieuwkomers op een school waar ook regulier onderwijs plaatsvindt.
Op welke activiteiten/resultaten ben je trots?
Ik ben er trots op hoe we als unit onderwijs aan nieuwkomers op plezierige wijze presteren samen met de kinderen. We zijn samen in september ’22 in een nieuw gebouw (lees: heropend slooppand) getrokken met aanvankelijk veel facilitaire gebreken, een pittige populatie nieuwkomers, personele onderbezetting en hebben daar met keihard werken stap voor stap een goed lopende onderwijslocatie van gemaakt. Als ik door het gebouw loop en in de lokalen kom, dan merk ik een bepaalde basisrust en sfeer die mij (maar ook zeker de collega’s en kinderen) ontzettend goed doet. Dat vind ik een ongekende prestatie van alle betrokkenen als je kijkt hoe we dit jaar begonnen zijn. We zijn met een mooie groep mensen (verder) aan het bouwen aan ons nieuwkomersonderwijs.
Heb je tips voor andere scholen die met Onderwijs Aan Nieuwkomers aan de slag gaan?
Investeer in kennis en expertise gericht op onderwijs aan nieuwkomers. Nieuwkomers zijn over het algemeen een fijne en dankbare populatie die tegelijkertijd ook veel aandacht en vaardigheden van je vragen. Een passende leerlijn is daarbij een belangrijke basis om haalbare doelen te stellen en richting te geven aan het onderwijsaanbod. Schep realistische verwachtingen voor jezelf en het kind.
Het allerbelangrijkste blijft vooral dat de nieuwkomer zich veilig en gezien voelt. Dat begint al bij de eerste kennismaking en rondleiding. Zorg voor een goede voorbereiding en fijne sfeer. Mogelijk kan een meertalige leerling (die dezelfde taal spreekt) daarbij ondersteunen door een stukje van de rondleiding te verzorgen. Zorg dat de nieuwkomer zich welkom voelt en in verbinding komt met de kinderen en collega’s. Dat is de basis.