Experiment synchroon fysiek en online onderwijs

Voor het experiment werd een betekenisvolle context gecreëerd: een leeractiviteit rond het maken van radiocommercials. Onderdeel van het programma was een les, verzorgd door een docent op locatie en gastdocenten uit de praktijk. Een aantal studenten was aanwezig in het leslokaal, andere sloten online aan. In het lokaal werd een hoge resolutie webcam opgesteld. Via die camera konden studenten op afstand hun medestudenten in het lokaal zien. Het ging om een slimme camera die automatisch inzoomt op een persoon die het woord neemt. Speciale speakers en microfoons verbeterden de wederzijdse verstaanbaarheid. In het lokaal werden twee beamerschermen gebruikt: één voor de galerij met webcambeelden van de studenten die online meededen, één voor de presentatie en webcambeelden van de (gast)docenten.

Technisch, organisatorisch, didactisch

Voor, tijdens en na hebben betrokkenen bij het experiment (docenten, studenten en adviseurs) steeds vanuit drie brillen gezocht naar nieuwe inzichten. Welke technieken zouden kunnen ondersteunen, hoe organiseer je een synchroon fysieke en online les en welke didactiek hanteer je? Een werkgroep heeft de ervaringen geïnventariseerd en deels vertaald naar adviezen. Een selectie:

Technisch

• Het loont te investeren in goede beeld- en geluidskwaliteit. Verstaanbaarheid is een belangrijke sleutel om aangehaakt te blijven. Voorkom tegenlicht bij gebruik van de webcam. Test de opstelling van de apparatuur, voorafgaand aan de les.
• De gebruikte technische oplossing is eenvoudig op te stellen. Toch zullen docenten hem niet gemakkelijk ‘last minute’ klaar kunnen / willen zetten: alles bij elkaar kost het je toch 5-10 minuten. Het geheel op een trolley monteren scheelt tijd, maar nog beter is een startklare, vaste opstelling in een lokaal.
• Als je gebruik maakt van meerdere beamerschermen, positioneer ze dan naast elkaar / in één kijkrichting voor de studenten in het lokaal.

Organisatorisch

• Communiceer vooraf een helder programma, bijvoorbeeld met een beschrijving van de opdracht, wat de studenten mee moeten nemen of voor moeten bereiden. Maak als dat kan vooraf subgroepen aan. Zo hoef je zo weinig mogelijk tijd te besteden aan regelwerk tijdens de les.
• Zorg ervoor dat studenten op de juiste plekken gaan zitten. Zorg ervoor dat ze tijdens de les actief zijn, zodat ‘de kijkers thuis’ gemotiveerd zijn om af en toe de klas in te kijken.
• Maak vooraf heldere afspraken met de studenten over het gebruik van de chat en het aanzetten van de webcam.
• Zorg ervoor dat studenten op afstand met hun technische vragen geholpen worden, bijvoorbeeld door een moderator. Kies een vast communicatiekanaal, zoals de chat in Microsoft Teams. 

Didactisch

• Houd de les kort of deel hem op in blokken. Vooral voor studenten online is het een uitdaging langere tijd geconcentreerd te blijven.
• Wissel als docent af in oogcontact met de fysiek aanwezige groep en het kijken naar de webcam.
• Bouw interactiemomenten in, waaraan beide groepen studenten mee kunnen doen. Laat bijvoorbeeld een fysiek aanwezige student en een student die online is samen een vraag beantwoorden.
• Leer studenten expliciet aan hoe ze met varianten van fysiek en online leren om kunnen gaan om zoveel mogelijk rendement uit de les te halen (leren leren, digitale studievaardigheden).

Voor het experiment is gebruik gemaakt van een Logitech Rally-set (webcam, speakers, microfoons).

Deze setting wordt ‘hybride onderwijs’ genoemd. We geven de voorkeur aan het begrip ‘synchroon fysiek en online’ onderwijs, omdat in het mbo ‘hybride’ staat voor ‘met één been in de school en het andere in de beroepspraktijk’.