Een waterstofmotor voor de binnenvaart ontwikkeld uit bestaande componenten - Interview met Jan Wolter Post van Mitsubishi

‘Samen bereiken we veel meer dan individueel’

Stel je even voor!

Mijn naam is Jan Wolter Post. Ik werk sinds een jaar of zeven bij Mitsubishi Turbocharger and Engine Europe als engineer. Ik ben projectleider voor de ontwikkeling van een vonkontstoken waterstofmotor. Dat is best bijzonder, want bij Mitsubishi werken we traditioneel gezien met dieselmotoren. Ik heb altijd met alternatieve brandstoffen gewerkt en deze vorm van energie spreekt me erg aan. Ik ben er mijn hele leven actief mee in de weer geweest.  

Het project Green Transport Delta-Hydrogen is gericht op het ontwikkelen van een nieuwe waterstofmotor. We willen daarbij zoveel mogelijk gebruik maken van bestaande componenten van de dieselmotor. Deze onderdelen zijn robuust en hebben de tand des tijds grandioos doorstaan. Je moet niet overal aan willen sleutelen. We kunnen het goede behouden en een aantal onderdelen aanpassen aan de specificaties van de brandstof.

Ik ben de projectleider van het werkpakket dat specifiek gaat over de inzet van een waterstofmotor voor de binnenvaart. Dit is één van de zeven werkpakketten in het GTD-Hydrogen project. We testen het concept bij TNO met een ééncilindermotor. Dat is een onderzoeksmodel. Als je heel nauwkeurig wil kijken naar het verbrandingsproces en hoe je die verbranding het meest efficiënt kunt laten verlopen, dan kun je het best beginnen met een ééncilinder. Als we precies weten hoe alles zo optimaal mogelijk werkt, dan vertalen we dat later naar een zes-, twaalf- of zestiencilindermotor.

Wat is het doel van de pijler Green Transport Delta-Hydrogen waar je aan werkt?

We willen het mogelijk maken om met een binnenvaartschip goederen van A naar B te vervoeren, met behulp van waterstof als brandstof. Specifiek voor mijn werkpakket geldt dat we daarvoor een verbrandingsmotor inzetten.

Een verbrandingsmotor is een hele efficiënte manier om vanuit bestaande technieken, een grote stap te maken naar een CO2 neutrale wereld.

Dat zorgt voor een enorme vergroening. Het mooie is dat de verbrandingsmotor een techniek is waarmee de hele industrie al bekend is. De drempel is daarom laag, iedereen weet hoe het werkt en de kosten zijn beperkt. En daarbij; een waterstofverbrandingsmotor kan relatief snel beschikbaar zijn. We moeten versnellen in onze vergroening. Deze innovatie kan daarin een hele belangrijke stap zijn.

We werken in dit werkpakket ook met de firma Koedood. Dat is een grote dealer van Mitsubishi-motoren specifiek voor gebruik in de maritieme sector. Omdat wij als Mitsubishi een grote speler zijn in de binnenvaart van Europa, is dit een hele goede match. En natuurlijk is TNO van de partij. Zij zijn betrokken bij het hele GTD-project, en bij de mensen van TNO komen alle innovaties samen. De interactie tussen de verschillende werkpakketten is heel prettig. Het helpt dat je dit met elkaar doet en iedereen een eigen aandachtsgebied heeft. Samen bereiken we veel meer dan individueel. We richten ons op dezelfde vraagstukken. Zo denken we als consortium bijvoorbeeld na over oplossingen voor het opslaan van waterstof en het aanleggen van de waterstofinfrastructuur. Voordat ik in dit consortium zat, was ik niet met deze factoren bezig. Om hier samen mee aan de slag te zijn vind ik erg inspirerend. Met elkaar leggen we de puzzelstukjes aan elkaar. Het is zinvol om breder te kijken dan alleen de motor. Dat werkt heel mooi met zo'n consortium.

Waarom is het belangrijk voor je om mee te doen aan dit project?

''Ik vind het fijn om een tastbare bijdrage te kunnen leveren. We hebben het met z'n allen over vergroening, en dit is wel iets waar je echt een duidelijke stap mee kunt maken. Dat voelt gewoon heel goed.''

We moeten ook op Europees niveau kijken naar wet- en regelgeving. Want rivieren beginnen en eindigen ergens, en gaan door landsgrenzen. Dat is best ingewikkeld. De regelgeving op dit gebied is nog niet goed vastgelegd. Misschien wil de Nederlandse overheid best goedkeuring geven aan een bepaalde marinemotor zodat hij in Nederland ingezet kan worden. Maar ja, wat als je bij de grens komt?

Dat geldt andersom ook. Het zijn vraagstukken waar we op Europees niveau mee worstelen. Hoe zit het met vergunningen en hoe kun je veilig varen met grote hoeveelheden waterstof aan boord van een binnenvaartschip? Dus er zijn allerlei synergiën binnen zo’n consortium waarbij je zonder dat je elkaar beconcurreert, samenwerkt aan een gezamenlijke oplossing.

Wat gaat de inwoner van Nederland merken van deze innovaties?

Het is de bedoeling dat je er niet direct heel veel van merkt, maar uiteindelijk ook weer wel. Toen ik een poos geleden rondom Delft aan het werk was, werd er een snelheidslimiet op de snelweg ingevoerd. Dat kwam doordat de lokale luchtkwaliteit niet goed genoeg werd bevonden. Om de luchtkwaliteit te verbeteren besloten ze de maximumsnelheid voor het wegtransport te verlagen. Maar was de slechte luchtkwaliteit wel echt te wijten aan het wegverkeer, met de Rotterdamse havens om de hoek?

Als je alleen het wegtransport aanpakt, dan zorgt dat niet automatisch voor een schone leefomgeving. Je moet het hele pakket -dus ook de maritieme sector- verduurzamen en vergroenen, dan wordt de omgeving pas echt schoon.

Indirect doet zo’n transitie best veel met de luchtkwaliteit en zeker bij de knooppunten. Steden liggen historisch gezien vaak aan vaarwater. En daarom is het echt wel belangrijk om ervoor te zorgen dat de binnenvaart schoon is. De scheepvaart is een hele efficiënte manier van vervoer. Als je een gedeelte van je totale transportbehoefte afkunt met binnenvaart, dan is dat voor de hele infrastructuur van Nederland of heel Europa prettig.

Met welke partijen wil je nog meer samenwerken om succes te behalen, en waarom mogen mensen contact met je opnemen?

Ik word heel enthousiast van dit onderwerp en de techniek die daarbij komt kijken. Binnen de transitie die we met ons werkpakket willen bereiken, vullen we elkaar op dit moment perfect aan. In de toekomst kunnen er natuurlijk andere behoeftes ontstaan, zoals schaalbaarheid. Misschien dat we in een latere fase van het project een partij moeten zoeken waarmee we een volgende stap kunnen zetten.

We gaan nu van de eencilinderonderzoeksmotor naar een multicilindermotor. Het is logisch dat we dan ook nog eens kijken naar een V12- of V16motor. Dat soort variaties op wat we nu gemaakt hebben, gaan we straks in grotere volumes in productie brengen. Wie weet, met een extra partij erbij.

''Richting het eind van 2023/begin 2024 willen we de multicilinder bij TNO op de proefstand hebben. Halverwege volgend jaar gaan we daar een generatorset van maken. Eind volgend jaar willen we de set inbouwen in een binnenvaartschip, dus het is een ambitieuze tijdsplanning.''

Het is misschien een open deur, maar Nederland is echt een logistiek land. Alles wat we doen heeft een toegevoegde waarde. GTD-H is geen klein project. Het is goed voor Nederland om ons te ontwikkelen in deze markt. Voor onze positie in Europa, maar misschien wel wereldwijd. De logistiek en transport zijn verweven met de economie en de industrie. In Rotterdam komen de grote zeeschepen binnen. Als we al die containers over de weg vervoeren dan staan alle wegen vol. We hebben al genoeg files. Laten we er daarom voor zorgen dat de meeste goederenstromen op een duurzame manier via de vaarroutes lopen.

Het project: 

Het project Green Transport Delta – Waterstof (GTD-H) heeft als hoofddoel het ontwikkelen van drie waterstoftechnologieën: waterstofverbrandingsmotoren, waterstofbrandstofcellen en een volgende generatie technologie voor waterstoftankinfrastructuur.