Responsible Mobility!
Mobiliteitstransitie: van veilig of duurzaam naar veilig & duurzaam
Geschreven door Margriet van Schijndel-de Nooij, programmadirecteur Smart Mobility aan de TU/e
De hoge maatschappelijke kosten van onveiligheid en milieubelasting door het verkeer vragen om urgentie in het werken aan veilige en duurzame mobiliteit. Vreemd genoeg lijkt er een behoorlijke scheidslijn tussen de aanpak van deze twee problemen te zijn (geweest). Hoe vaak hoor je niet termen als “schone mobiliteit” en “veilige mobiliteit”. Het blijken niet alleen in de terminologie, maar ook in de aanpak twee gescheiden werelden. Maar waarom die scheidslijn, nu nog? Nu we steeds meer slimme technologieën ontwikkelen, die juist de verbinding kunnen maken waardoor op beide fronten kan worden bijgedragen, is het tijd om onze werkwijze aan te passen.
Kunnen “Smart Mobility” technieken ook bijdragen aan bijvoorbeeld de doelen in de Fit for 55 klimaatplannen, zoals door EC Commissaris Frans Timmermans gepresenteerd? Jazeker!
Binnen de TU/e zijn we hier groot voorstander van. Zo groot, dat we tegenwoordig ons mobiliteitsprogramma “Responsible Mobility” noemen. Dit thema is nog wat breder, want hieronder vallen bijvoorbeeld ook gebruikersgedrag en -acceptatie, de interactie tussen nieuwe technologie en mensen, het gebruik van de stedelijke ruimte en een stevige verbinding naar de energietransitie – mijn collega Auke Hoekstra schreef hier al eerder over het NEON project. En dat beperkt zich niet tot het personenvervoer, maar ook dat van goederen en de vervlechting van die twee.
Ben ik dan tegen onderzoek naar technieken gefocust op schone of op veilige mobiliteit? Zoals nieuwe aandrijflijnen, of rijtaakondersteunendesystemen? Nee, ik denk dat dit absoluut nodig zal blijven, en ik zie veel partijen om ons heen daar een grote rol in spelen. Ik denk echter wel dat juist de integratie en het werken naar bredere, positieve effecten van nieuwe innovaties een kritieke rol gaat spelen in het wel of niet halen van onze ambities op het gebied van verkeersveiligheid en het reduceren van emissies. Eenvoudig zal dat zeker niet zijn. Daarom is het goed om te zien dat er op dit gebied veel samenwerking is in de Brainport regio. We werken veelvuldig samen met publieke partijen in de regio, zoals Helmond en Eindhoven, en ook met private partijen als VDL, TomTom, DAF, Siemens, TNO, Eindhoven Airport en met NXP, met wie we ons EAISI Mobility Lab hebben opgezet. In het regionale ecosysteem zitten ook veel kleine en jonge bedrijven, waarmee we samen aan deze uitdaging werken. Elkaar blijvend uitdagen, open innovatie, samen ontwikkelen en testen; een mooie en toenemende samenhang.
De sleuteltechnologie die hierin veel betekent, is AI (Artificial Intelligence, oftewel kunstmatige intelligentie); techniek die bij uitstek geschikt is om in te zetten in complexe situaties en om deelsystemen (lees: verschillende (soorten) voertuigen, infrastructuur, verkeersmanagement, …) met elkaar te verbinden. AI is een krachtig gereedschap om een balans te creëren tussen veiligheid, duurzaamheid en inclusiviteit van mobiliteit. Een mooi laagdrempelige cursus hiervoor is sinds ongeveer een jaar beschikbaar, ontwikkeld in onze regio: De Brainport AI-cursus - Gratis online cursus Kunstmatige Intelligentie. Ik noem enkele voorbeelden van toepassingen van AI in mobiliteit:
- Het verbeteren van perceptiesystemen, die niet alleen waarnemen, maar ook gaan anticiperen, en die voertuigacties in gang zetten;
- De verdere ontwikkeling van ondersteunende systemen naar geautomatiseerd rijden;
- Het optimaliseren van verkeersmanagement met gebruik van de gigantische hoeveelheid verkeersdata die tegenwoordig beschikbaar komt, waardoor verschillende verkeersstromen beter op elkaar afgestemd zijn;
- Het optimaliseren van het daadwerkelijke gebruik van verkeersmiddelen, zodat voertuigen een hogere beladingsgraad of gebruiksgraad krijgen;
- Het vergroten van verkeersveiligheid door het combineren van verschillende informatiebronnen, zodat een voertuig als het ware om een hoek kan kijken, en de tijd om in te grijpen in pre-kritische situaties vergroot wordt
Veel van deze toepassingen hebben zowel een gunstige impact op de verkeersveiligheid als op de verduurzaming van transport, ook al is vaak een van beide effecten duidelijk dominant. De grote uitdaging de komende jaren is om het niet-dominante effect ook te vergroten, en daarmee slim met onze innovaties om te gaan. Juist die creatieve slimheid, richting de toepassing, daarvoor moet je in de Brainportregio zijn.